Senaristlik, yönetmenlik, sinema oyunculuğu, müzik yapımcılığı ve ulusal basında köşe yazarlığı yaptı.

Sırrı Süreyya Önder, 7 Temmuz 1962 tarihinde Adıyaman’da doğmuştur. Babasının adı Ziya, annesinin adı Zeliha'dır. 8 yaşındayken babası öldü. 4 kardeşi vardır. Çocukluğunda amcaoğlunun fotoğrafçı dükkânında çırak olarak çalıştı. 16 yaşından sonra, Sıtma Savaş Mücadele Kurumu’nda mevsimlik işçi olarak çalıştı, lastik tamirci dükkânı açtı. Adıyaman Lisesi'nde okudu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanarak Ankara'ya gitti. Ancak 2. Sınıftan sonra devam etmedi. İnşaatlarda marley işçiliği yaptı.

12 Eylül Darbesi olduğunda tutuklandı 12 yıl hapse mahkûm oldu. Çeşitli cezaevlerinde yedi yıl hapis yattı. 1987’de cezaevinden çıktı. Önce memlekeine gitti, iş için sonra İstanbul’a geldi, bir firmada kamyon şoförlüğü yaptı. Bu iş, bir buçuk yıl sürdü. Kendi kamyonunu alıp, çalışmayı denedi, battı. Türkiye’den Kazakistan’a; Adıyamanlı bir arkadaşının yanına gitti. İnşaatlarda çalıştı. 1990’ların ortasında, cezaevinden bir arkadaşının tavsiyesi ile Ukrayna’ya geçti. Sonra Moskova’ya gitti. Hep inşaat işçiliği yaptı. Yaklaşık üç yıl sürdü gurbet. Ankara’dan öğrencilik yıllarından ahbabı gazeteci Tuncay Özkan’ın daveti ile İstanbul’a dönüp, Kanaltürk binası inşaatının başında durdu.

Tüm bu süreçte, okumaya ve yazmaya hiç ara vermedi. İstanbul’da bir gün 2003 senesinde Yılmaz Güney’in ‘Duvar’ filmine gitti. Çıkışta gördüğü Barış Pirhasan’ın “Senaryo yazmak ister misiniz?” ilanı, hayatında yeni bir dönem açtı. Hemen Pirhasan’ın atölyesine gitti. Bir müddet sonra Pirhasan’dan, Sırrı Süreyya Önder’e “Burada öğretmenlik yap” teklifi geldi. Kabul etti. Beynelmilel’in senaryosunu bitirdi. Atölyede Atıf Yılmaz ile tanıştı.

Sonrası malum, BKM ‘Beynelmilel’e yapımcı oldu. Önder de ilk filmini, Muharrem Gülmez’le birlikte çekti. Ardından BirGün ve Radikal gazetelerinde köşe yazarlığına başladı.

Sırrı Süreyya Önder, Ocak 2010 yılında BirGün gazetesinde köşe yazıları yazarak gazeteciliğe başladı, Ekim 2010'dan sonra Radikal gazetesinde ve mayıs 2011 tarihinden sonra da Özgür Gündem gazetesinde köşe yazarlığına devam etti.

Önder, BKM Film tarafından çekilen, senaryosunu da kendisinin yazdığı Beynelmilel adlı filmde ilk yönetmenlik deneyimini yaşadı. Muharrem Gülmez'le birlikte yönettiği film, 2006 yılında çekildi ve 2007 Ocak ayında gösterime girdi. Filmde 12 Eylül 1980 sonrası sıkıyönetiminin doğuda yerel halk ve çalgıcı sınıfı (gevende) üzerine etkileri trajikomik bir şekilde anlatılır. 2012 yılında F Tipi Film'in yönetmenlerinden biri olmuştur.

Sırrı Süreyya Önder’in bitirdiği dört senaryo var. Biri Maraş katliamını anlatıyor. Diğeri Berlin Duvarı’na gecekondu kuran bir Yozgatlı’nın hikâyesi. Üçüncüsü Keban Barajı’nın inşasına başlarken yapılan istimlakı anlatıyor. Sonuncusu ise, devlet vaktinde bir Kürt filmi çektirmiş, o süreci hicveden bir film senaryosu.

Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku (BDP'nin desteklediği bağımsızlar) saflarında katıldığı 2011 genel seçimlerinde İstanbul 2. bölgeden milletvekili seçildi. 23 Ekim 2013'te Halkların Demokratik Partisi'ne dahil olmak üzere BDP'den istifa etti.

Sırrı Süreyya Önder, 1991 yılında Şile’de, Adıyamanlı bir arkadaşının yazlığında tanıştığı eşi ile evlendi. Bir çocuğu oldu. Ama dört yıl sonra boşandı.

Sırrı Süreyya Önder’in Ceren Önder (d.1992) adında bir kız çocuğu vardır.

2013 yılında yönetmenliğini ve senaristliğini Selçuk Aydemir’in yaptığı “Düğün Dernek” adlı komedi filminde; Ahmet Kural, Murat Cemcir, Rasim Öztekin, Devrim Yakut, Barış Yıldız, Zerrin Sümer, Sinasi Yurtsever, İnan Ulaş Torun, Erol Aksoy (oyuncu), Kemal İnci, Emel Sayın, Sırrı Süreyya Önder, Burak Satıbol, Tuğçe Kurşunoğlu, Açalya Samyeli Danoğlu, Binnur Kaya ile beraber oynadı.

30 Mart 2014 tarihinde yapılan Türkiye Cumhuriyeti yerel seçimlerinde HDP'nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan adayı oldu, seçilemedi. 7 Haziran 2015 tarihinde yapılan genel seçimlerde HDP Ankara milletvekili seçildi.

7 Eylül 2018 tarihinde İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi'nce Silivri Ceza İnfaz Kurumu Yerleşkesi karşısında bulunan salonda yapılan; çözüm sürecindeki 2013 yılının Nevruz'unda yaptığı konuşmalar nedeniyle görülen duruşmasında Sırrı Süreyya Önder'e "Terör örgütü propagandası yapmak" suçundan 3 yıl 6 ay mahkumiyet cezası verildi.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesince "terör örgütü propagandası yapmak" suçundan 3 yıl 6 ay hapis cezası onanan eski HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, cezasını çekeceği Kandıra'daki cezaevine 6 Aralık 2018 tarihinde giderek mahkumiyeti başladı.

Sırrı Süreyya Önder, Anayasa Mahkemesinin (AYM) “ifade özgürlüğünün ihlal edildiği” kararı vermesi üzerine 4 Ekim 2019 tarihinde Kandıra'daki cezaevinden tahliye oldu.

Filmleri :
2006 - Beynelmilel (Yönetmen,Senarist,Müzik,Oyuncu)
2006 - Sis ve Gece (Oyuncu)
2008 - O... Çocukları (Senarist)
2008 - Kalpsiz Adam (Senaryo danışmanı)
2009 - Ada: Zombilerin Düğünü (Konuk oyuncu) (Taksici)
2009 - Ejder Kapanı (Oyuncu) (Asayiş Şube Müdürü)
2010 - Mar (Konuk oyuncu)
2012 - Yer altı (Oyuncu) (Cevdet)
2012 - F Tipi film (Yönetmen)
2013 - Düğün Dernek (Oyuncu) (Otel sahibi)
2014 - İtirazım Var Oyuncu (Emekli binbaşı)
2015 - İçimdeki Ses (Sırrı)


Kaynak:Biyografiler.com