Amerika Birleşik Devletleri 33. Başkanı

Harry Truman, 8 Mayıs 1884 tarihinde Lamar, Missouri, ABD’de çiftçi bir ailenin oğlu olarak doğmuştur. Adındaki S. Harfi hiçbir ismin kısaltması değildi. İki dedesi, Anderson Shippe Truman ve Solomon Young’ın isimlerinin sembolüydü. Liseyi 1901 yılında bitirdikten sonra maddi olanaksızlıklar nedeniyle yüksek öğrenim yapamadı. Gözündeki bozukluktan ötürü, West Point Askeri Akademisine kabul edilmedi. Bir süre bankacı olarak çalıştı; daha sonra Indepenence yakınlarındaki aile çiftliğini 1906-1917 yılları arasında işletmeye başladı. Daha sonra postane yöneticiliği, depo bekçiliği, milli muhafızlık ve maden ve petrol işletmeciliklerinde çalıştı. Bu işlerin hiç birinde umduğu performansı yakalayamadığı için, ya işten çıkarıldı ya da kendisi ayrıldı.

I. Dünya Savaşı sırasında orduya yazıldı, Fransa’da gösterdiği yararlıklardan ötürü 6 Nisan 1917 tarihinde yüzbaşı rütbesine kadar yükseldi. Fransa’da ki görevinde başarılı olan Harry savaş bitince mağaza sektörüne girerek bir erkek giyim mağazası açtı. Beklediği parayı kazanamayan Harry Truman, mağazayı kısa sürede kapatmak zorunda kaldı. Bu süreçte boşlukta kalan Harry’e yardım elini Jackson Country’de politik eyalet şefi olan arkadaşı Thomas Pendergast uzattı. 1920 ‘de Harry’i demokrat partiye soktu. Böylece Harry politikaya girmiş oldu.

1922 yılında kent mahkemesi üyeliğine (İl Yargıçlığı) seçildi. 1924-1926 arasında Kansas City Hukuk Okulu’nda gece derslerini izledi. 1926 yılında yeniden üyeliğine seçildiği kent mahkemesinin başkanlığına getirildi.

1934 yılında görevi sona erdiğinde, Missouri Eyaleti için bir senatör adayı aranmaktaydı. Bu fırsatı da iyi değerlendiren Harry, 1935 yılında Demokrat Parti’den Missouri senatörü seçildi. Bu dönemde Başkan Franklin Roosevelt tarafından uygulamaya konup, New Deal olarak adlandırılan iktisadi programı desteklemenin yanı sıra, Senato içindeki birçok komisyonda da görev almasıyla dikkatleri çekti. 1939 yılında ikinci kez Senato’ya girdi.

İkinci Dünya Savaşıyla birlikte önemli işlere gelmeye başlar. Silah üretimi ve teçhizatın ne kadar verimli kullanıldığını araştırmak için kurulan bir komitenin başına getirildi. Görev sırası boyunca birçok rüşvet olayını ortaya çıkaran ve askeri ekonominin israfını engelleyerek beğeni kazanan Harry, artık sadece bir politikacı değil yerel bir halk kahramanı ve yükselen bir değerdir. Öyle ki; 1944 yılına gelindiğinde Henry Wallace’ın yerine başkan yardımcısı olarak seçildi. Haziran 1944’te Roosevelt tarafından başkan yardımcılığına görevine getirildi. Bu görevi 82 gün sürdü. 12 Nisan 1945 tarihinde Başkan Franklin Roosevelt’in ölümü üzerine ABD’nin 33. başkanı oldu.

Harry Truman, başkan olduktan sonra ABD’nin iç ve dış politikalarının değişmeyeceğini, Roosevelt dönemindeki uygulamaların süreceğini belirtti. 26 Haziran 1945 tarihinde Birleşmiş Milletlerin kuruluşunun gerçekleştirildiği San Francisco Konferansı’na başkanlık etti. Temmuz 1945 ayında, II. Dünya savaşında Almanya’nın teslim olmasından sonra ortaya çıkan sorunları çözümlemek amacıyla toplanan Potsdam Konferansı’na katıldı. 2 Ağustosta 1945 tarihinde ABD adına barış antlaşmasını imzaladı.

Japonya’nın teslim olmasını sağlama gerekçesiyle onun emri üzerine 6 Ağustos 1945 tarihinde Hiroşima ve 9 Ağustos 1945 tarihinde Nagazaki’ye atom bombası atılmasına izin vererek yüz binlerce insanın ölmesi ve sakat kalması pahasına Japonya ile sürmekte olan savaşı sona erdirdi. 15 Ağustos 1945 tarihinde radyodan halkına seslenen İmparator Hirohito, “savaşın kaybedildiğini” açıkladı. 2 Eylül 1945’te Amerika Birleşik Devletleri Donanması’nın ünlü Missouri Gemisi’nde Japonya, “koşulsuz teslimat belgeleri”ni imzaladı.

Savaş sonrasında, SSCB’nin Avrupa’da en büyük güç durumuna gelmesi, Müttefikler arasındaki işbirliğini sona erdirirken, Batı Avrupa’yı ABD’nin şemsiyesi altına soktu ve böylece soğuk savaş dönemi başlamış oldu.

Dünya jandarmalığını ABD’ye devreden Büyük Britanya, Şubat 1947’de ABD’ye gönderdiği muhtırayla, içinde bulunduğu ekonomik durumundan ötürü Türkiye ve Yunanistan’a yapmakta olduğu yardımı keseceğini bildirdi. Bu gelişme, Truman’a, SSCB’yi kuşatma politikasını uygulama fırsatı verdi. Truman, SSCB ve yanlısı olan ülkelere karşı ne pahasına olursa olsun mücadele edilmesine gerektiği ilkesine inanıyordu. Truman, ABD Kongresi’nde yaptığı ve sonraları “Truman Doktrini” olarak adlandırılacak 12 Mart 1947 tarihindeki konuşmasında SSCB’nin Avrupa’daki etkinliğinin artması ve Türkiye ile Yunanistan’ın stratejik önemlerinden ötürü SSCB tehdidine karşı korunmaları gerektiğini vurgulayarak adı geçen ülkelere 400 milyon dolarlık yardım yapılmasını istedi. Bu amaçla Truman, Dışişleri Bakanı General George C. Marshall ile birlikte II. Dünya Savaşı'ndan sonra Batı Avrupa ülkelerinin ekonomik durumunu düzeltmek amacıyla Marshall Planı denilen bir yardım paketi geliştirdi. Bu istek Kongre tarafından kabul edilerek yasallaştı. Truman Doktrini’ninden sonra Avrupa ülkelerinin savaşta uğradıkları yıkımların giderilmesi amacıyla bu görüşler doğrultusunda hazırlanan yeni plana da, dönemin dışişleri bakanı Marshall’ın adı verildi. Marshall Planı, 1948’de uygulamaya kondu. Bu yardımın 300 milyon doları Yunanistan'a, 100 milyon doları da Türkiye'ye ödenmiştir.

1948 yılındaki başkanlık seçimlerini ikinci kez kazandı. Ocak 1949 tarihinde New Deal’in devamı niteliğini taşıyan Haklı Düzen (Fair Deal) adını verdiği 29 maddelik programı Kongre’ye sundu. ABD’nin ekonomik ve toplumsal sorunlarına çözüm getirmeyi amaçlayan bu programın ancak bir bölümü yasalaşabildi. İkinci başkanlık döneminde, antikomünist hareketler, ABD’de doruk noktasına ulaştı. 1950’de, McCarran İç Güvenlik Yasası, vetosuna karşın, Senato’dan geçerek yasaklaşırken, ABD Komünist Partisi kapatıldı. Senatör McCharty’nin başkanlığını yürüttüğü bir komisyonun hazırladığı listeyle, aralarında çok sayıda resmi görevlinin de bulunduğu yüzlerce sanatçı ve bilim adamı hakkında komünist oldukları gerekçesiyle soruşturma açtırıldı.

1949 yılında soğuk savaşın ürünü NATO’nun kuruluşuna öncülük etti. Öte yandan 1949’da Çin’de devrimin gerçekleşmesi ve SSCB’nin ilk atom bombasını patlatması üzerine, 1950 yılında hidrojen bombası yapımını onayladı.

1950 yılında, Kore Savaşı’nın patlak vermesi üzerine, McArthur komutasındaki birlikleri Güney Kore’ye yardım amacıyla göndermesi, şiddetli tepkilere yol açtı. Öyle ki, Çin’e saldırmayı düşünen General McArthur’u görevinden almak zorunda kaldı. Yeni kurulmuş olan Birleşmiş Milletlere üye olan 15 ülke de ABD'nin yanı sıra savaşa katıldılar. Türkiye bu 15 ülke arasında 5.000'i aşkın askeriyle 4. büyük katılımı oluşturdu.

İyice yıpranması üzerine 1952 başkanlık seçimlerine katılmayacağını açıkladı. Eylül 1951 yılında, Avustralya ve Yeni Zelanda ile ANZUS Paktı’nı imzaladı.

Harry Truman, 12 Nisan 1945 – 20 Ocak 1953 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletlerinin Başkanlığını yaptı.

Seçim sonrasında görevini 20 Ocak 1953 tarihinde Cumhuriyetçi Dwight David Eisenhower’a devrederek Independence’ deki çiftliğine çekildi; anılarını kaleme aldı.

Harry Truman, 1919 yılında Elizabeth Virginia "Bess" Wallace ile evlendi. Margaret (d.1924-ö.2008) adında bir kızı oldu.

Harry Truman, 26 Aralık 1972 tarihinde Kansas City, Missouri, ABD’de 88 yaşında ölmüştür.

Harry S. Truman Sözleri:
- Negatif bir insan fırsatlardan zorluklar, Pozitif bir insan ise zorluklardan fırsatlar yaratır.
- Tilki, kümesi iyi tanıyor diye bekçi yapılır mı?


Kaynak:Biyografiler.com