Tarihte yolculuk : 1983

1983 senesindeki önemli olaylar ve gelişmeler

3 Ocak 1983 Diyarbakır'da 7 katlı, 28 daireli bir apartman çöktü; enkazdan 83 ceset çıkarıldı.

6 Ocak 1983 Yılmaz Güney ve Cem Karaca, Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarıldı.

6 Ocak 1983 Yazar Osman Şahin'in "Bölücülük" iddiasıyla aldığı 1,5 yıllık hapis cezası Yargıtay tarafından onandı.

10 Ocak 1983 Türk Hava Yolları'nın Afyon uçağı Ankara'da düştü: 47 yolcu öldü.

16 Ocak 1983 Türk Hava Yolları'nın Afyon uçağı Ankara'da düştü: 47 kişi öldü.

20 Ocak 1983 İstanbul eski Belediye başkanı Ahmet İsvan tahliye edildi. İsvan, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında yargılanmaktaydı.

24 Ocak 1983 1. Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Cumhuriyet Gazetesi'nin basımı, yayımı ve dağıtımını yasakladı. Nadir Nadi Abalıoğlu ve yazı işleri müdürü Okay Gönensin hakkında dava açıldı.

27 Ocak 1983 Dünyanın en uzun (53,9 km) denizaltı tüneli açıldı. Tünel Japonya'nın Honshu ve Hokkaido adalarını birbirine bağlıyor.

28 Ocak 1983 8 kişinin öldüğü, 72 kişinin yaralandığı, 7 Ağustos 1982'deki Esenboğa Havalimanı terör saldırısına katılanlardan Ermeni terörist Levon Ekmekçiyan, Ankara Kapalı Cezaevi'nde idam edildi.

7 Şubat 1983 Eski Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut Özal, "Artık yeniden bürokrat olamam, müsteşarlık yapmam mümkün değil. Kendi programımı uygulayabilirsem parti kuracağım. Ancak ikinci, üçüncü adam olarak belirli işleri yapmak mümkün olmadığı için kendi programımı kendim yapacağım" dedi.

8 Şubat 1983 Cumhurbaşkanı Kenan Evren, kürtajın günah olmadığını söyledi.

14 Şubat 1983 Danıştay, ameliyat olarak cinsiyet değiştiren şarkıcı Bülent Ersoy'un hukuken erkek olduğuna ve dolayısıyla gazinolarda ancak erkek kıyafetiyle sahneye çıkabileceğine karar verdi.

15 Şubat 1983 Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü Macit Akman, renkli TV deneme yayınlarının haftada iki saatten dört saate çıkarıldığını belirtti ve 1 Temmuz 1984'den itibaren tamamen renkli yayına geçileceğini söyledi.

15 Şubat 1983 Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doçent Yalçın Küçük 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Yalçın Küçük "Bir Yeni Cumhuriyet İçin" adlı kitabından yargılanmaktaydı.

24 Şubat 1983 Necmettin Erbakan'a 4 yıl hapis ve 1 yıl 4 ay sürgün cezası verildi.

1 Mart 1983 Hakkari'de Bir Mevsim adlı film Berlin Film Şenliği'nde 4 ödül aldı. Berlin Film Şenliği'nde en çok ödül alan birkaç filmden biri olarak sinema tarihine geçti. Senaryosu Onat Kutlar tarafından Ferit Edgü'nün O adlı romanından uyarlanan filmin yönetmeni Erden Kıral, oyuncuları Genco Erkal, Şerif Sezer ve Erkan Yücel di.

3 Mart 1983 Çizgi roman Tenten'in çizeri Georges Remi (Herge) öldü.

7 Mart 1983 Ahmet Necdet Sezer, Yargıtay üyeliğine seçildi.

7 Mart 1983 Zonguldak Kandilli Armutçuk'taki maden ocağında büyük bir grizu patlaması oldu. Bu sırada ocakta 406 işçi bulunmaktaydı. Kazada102 işçi öldü. Savcılıkça oluşturulan bilirkişi heyeti, havalandırma sisteminin ters kurulmuş olduğunu saptadı ve işletmenin yüzde100 suçlu olduğu sonucuna vardı. Kaza Türk madencilik tarihinin en büyük faciası olarak tarihe geçti.

9 Mart 1983 Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Galip Balkar, iki saldırgan tarafından yaralandı. Büyükelçi iki gün sonra öldü.

11 Mart 1983 İki Ermeni teröristin silahlı saldırısında yaralanan Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Galip Balkar, yaşamını yitirdi.

14 Mart 1983 Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasını öngören yasa tasarısı Danışma Meclisi'nde kabul edildi.

15 Mart 1983 Maliye Bakanlığı, Hisarbank ve İstanbul Bankası'na el koydu.

17 Mart 1983 Vatandaşlıktan çıkarılan Yılmaz Güney, bir yazısı nedeniyle gıyabında 7,5 yıl hapse mahkum oldu.

5 Nisan 1983 CHP eski genel başkanı Bülent Ecevit'e, yurt dışına çıkış izni verildi. Ecevit, Sosyalist Enternasyonal toplantısı için Portekiz'e gitti.

7 Nisan 1983 Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerinden Fakihe Öymen vefat etti.

11 Nisan 1983 Zonguldak Kozlu Kömür Üretim bölgesinin İhsaniye ocağında onarım çalışmaları sırasındaki patlamada biri mühendis 10 madenci öldü, dokuz kişi yaralandı.

12 Nisan 1983 Eski bayındırlık bakanlarından Şerafettin Elçi, Yüce Divan'da iki ayrı suçtan dolayı görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle toplam 2 yıl 4 ay hapis, 4.660 lira para cezasına mahkum edildi.

15 Nisan 1983 İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, vatandaşlıktan çıkarılan Yılmaz Güney ve Cem Karaca'ya ait her türlü eserin basım, yayım, dağıtım ve bulundurulmasını yasakladı

18 Nisan 1983 Beyrut'taki ABD elçiliğine düzenlenen intihar saldırısında bombacının da aralarında bulunduğu 63 kişi öldü.

21 Nisan 1983 Budapeşte'de yapılan Avrupa Serbest Güreş Şampiyonası'nda, Reşit Karabacak 82 kiloda şampiyon oldu, 11 yıl aradan sonra, Türkiye'ye altın madalya kazandırdı.

25 Nisan 1983 Pioneer 10, Plüton'un yörüngesini aştı.

29 Nisan 1983 Resmi Gazete'de yayımlanan İçişleri Bakanlığı tebligatına göre, 12 Eylül askeri darbesinden sonra 242'si 10 yıl, 481'i 5 yıl olmak üzere toplam 723 kişi siyaset yasağı kapsamına alındı.

6 Mayıs 1983 Batı Almanya'da Stern dergisinin bulduğu Adolf Hitler'in günlüklerinin sahte oldukları ortaya çıktı.

7 Mayıs 1983 İstanbul Laleli'deki Washington Oteli'nin çay ocağında tüpgaz patlaması sonucu yangın çıktı. Çoğu; Yunanlı ve Avustralyalı 37 kişi öldü.

17 Mayıs 1983 Ankara Bahçelievler'de 8 Ekim 1978'de TİP üyesi yedi kişiyi öldürmekten yargılanan Haluk Kırcı ve Ahmet Ercüment Gedikli ölüm cezasına çaptırıldı. Haluk Kırcı 28 Mayıs 2010 tarihinde tahliye edildi. Ahmet Ercüment Gedikli ise İdam cezası müebbet hapse çevrildikten sonra 10 yıl cezaevinde kaldı ve 1991 yılında aftan yararlanarak dışarı çıktı.

17 Mayıs 1983 İsrail, Lübnan ve ABD arasında 17 Mayıs Antlaşması imzalandı.

20 Mayıs 1983 Necdet Calp başkanlığında sosyal demokratlar Halkçı Parti'yi kurdular.

23 Mayıs 1983 "Çizgilerle Nazım Hikmet" kitabında komünizm propagandası yaptıkları iddiasıyla Müjdat Gezen ve Savaş Dinçel tutuklandılar.

24 Mayıs 1983 Bulvar gazetesinin düzenlediği yarışmada Türkiye güzeli seçilen Hülya Avşar'ın evli olduğu ortaya çıkınca ikinci güzel Dilara Haraççı kraliçe ilan edildi.

25 Mayıs 1983 Milli Güvenlik Konseyi kürtaj yasa tasarısını kabul etti.

26 Mayıs 1983 Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) kuruldu Genel Başkanlığa Erdal İnönü seçildi.

31 Mayıs 1983 Milli Güvenlik Konseyi, 79 sayılı bildirisiyle Büyük Türkiye Partisi'ni kapattı.

3 Haziran 1983 Birleşik Krallık'da Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne ait üsleri protesto eden 752 kişi tutuklandı.

6 Haziran 1983 Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) kuruldu. Partinin genel başkanlığına Erdal İnönü seçildi.

16 Haziran 1983 Yuri Andropov, SSCB başbakanı oldu.

23 Haziran 1983 Doğru Yol Partisi (DYP) kuruldu.

24 Haziran 1983 Yaser Arafat'ın Şam'a girişi yasaklandı.

24 Haziran 1983 Amerika Birleşik Devletleri uzay mekiği Challenger, uzaydaki görevini tamamlayarak, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzaya gönderdiği ilk kadın astronot olan Sally Ride ile dünyaya döndü.

1 Temmuz 1983 Cumhurbaşkanı Kenan Evren genelkurmay başkanlığı görevini orgeneral Nurettin Ersin’e devretti. İstanbul’da taksilere “taksi Metre uygulaması” başladı.

23 Temmuz 1983 Sri Lanka'daki Budist çoğunluk, yaklaşık 3.000 Tamili katletti. 400.000 civarında Tamil komşu ülkelere kaçtı. Olay Sri Lanka tarihine Kara Temmuz olarak geçti.

4 Ağustos 1983 İtalya'da ilk kez bir sosyalist, Sosyalist Parti Genel Sekreteri Bettino Craxi, başbakanlık görevine getirildi.

3 Eylül 1983 Gazeteci ve mimar Nail Çakırhan, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı. Nail Çakırhan'ın kendisi ve eşi için Akyaka'da tasarladığı, yapımı 1971'de biten konut projesi 1983 yılında Ağa Han Mimarlık Ödülü'ne layık görüldü

7 Eylül 1983 Türkiye'de üretilecek uçak tipi F-16 olarak belirlendi. MGK, MSB ve Genelkurmay Başkanlığı'nın yaptığı toplantıda alınan karar, Milli Savunma Bakanı Haluk Bayülken tarafından ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Strauze-Hupe'ye bildirildi.

21 Ekim 1983 Uzunluk ölçüsü metre, ışık hızı üzerinden yeniden tanımlandı ama uzunluğu yine aynı kaldı. Buna göre 1 metre ışığın havasız ortamda saniyenin 1299,792,458 'i süresince katettiği mesafedir.

23 Ekim 1983 Beyrut'ta Amerikan ve Fransız barış gücü karargahlarına patlayıcı yüklü kamyonlarla intihar saldırısı yapıldı. 241 Amerikan deniz piyadesi ve 58 Fransız paraşütçü öldü.

25 Ekim 1983 Huzur Partisi, Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

30 Ekim 1983 Arjantin'de yedi yıllık askeri rejim sonrasında ilk demokratik seçimler yapıldı.

30 Ekim 1983 Erzurum ve Kars'ta meydana gelen depremde, 1.330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı.

1 Kasım 1983 2937 sayılı "Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Millî İstihbarat Teşkilâtı Kanunu" çıkarıldı.

3 Kasım 1983 Atatürk Barajı ve hidroelektrik santralinin temeli Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından atıldı.

6 Kasım 1983 Genel seçimler yapıldı: ANAP 211 milletvekili ile tek başına iktidar oldu.

15 Kasım 1983 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi.

18 Kasım 1983 BM Güvenlik Konseyi, KKTC'yi tanımadı.

22 Kasım 1983 Yazar Tezer Özlü, Almanca kaleme aldığı Auf den Spuren eines Selbstmords (Bir İntiharın İzinde) adlı romanı ile Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı.

2 Aralık 1983 Türkan Şoray ile Cihan Ünal evlendi.

10 Aralık 1983 Polonyalı Dayanışma Sendikası lideri Lech Walesa Nobel Barış Ödülü’nü aldı.

10 Aralık 1983 Arjantin'de askeri rejim sona erdi; Arjantin'in 8 yıldan sonra ilk sivil başkanı Raul Alfonsin oldu.

13 Aralık 1983 45. Türkiye Cumhuriyeti Hükümet 1. Özal Hükümeti (13 Aralık 1983 - 21 Aralık 1987) göreve başladı.

14 Aralık 1983 İstanbul Vaniköy'deki 100 yıllık Hasan Birinci Yalısı çıkan yangında tamamen yandı.

17 Aralık 1983 Erdal İnönü yeniden SODEP genel başkanlığına seçildi

17 Aralık 1983 Madrid'de bir gece klubünde çıkan yangında 82 kişi öldü

26 Aralık 1983 Hisarbank, İstanbul Bankası ve Ortadoğu İktisat Bankası; Ziraat Bankası'na devredildi. Devredilen bankalarda çalışan 1.329 kişi tazminatları ödenerek işten çıkarıldı.

29 Aralık 1983 Türk Parasını Koruma Kanunu değiştirildi. Döviz alım satımı serbest bırakıldı; döviz bulundurmak artık suç değil.