Tiyatro eleştirmeni, Yazar

Üstün Akmen, 2 Temmuz 1943 tarihinde İstanbul, Üsküdar’da doğmuştur. İlkokulu Şişli 19 Mayıs İlkokulunda okudu, ardından İtalyan Lisesi ve Ticaret Okulu'nu bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun oldu.

Üstün Akmen, 1960'lı yıllarda Atilla Berkan, Şerif Yüzbaşıoğlu ve Ergun Özer orkestralarında profesyonel şarkıcılık yaptı. Ağırlığı İtalyan müziğinden oluşan repertuarıyla ve TRT İstanbul Radyosu'ndaki haftalık yayın ile İTÜ'nün canlı yayımlanan TV programlarıyla tanındı.

1969 - 1970 yıllarında Koç Grubu şirketlerinden Koçtaş Ticaret A.Ş.’de çalıştı. 1971 yılında aynı grubun o yıl kurulan Ram Dış Ticaret A.Ş.’ye Mali ve İdari İşler Müdürü olarak atandı. 1984 yılında Tekfen Dış Ticaret A.Ş.’ye Genel Müdür Yardımcısı olarak geçti.

Türkiye’de yapılan mal ve hizmet teslimlerinde, mal veya hizmeti teslim alanın, teslim edene ödediği vergi olarak tanımlanan Katma Değer Vergisi (KDV) ile ilgili 3065 sayılı yasanın dış ticarette uygulanmasına değin Türkiye sathında ihracatçılar nezdindeki pek çok toplantıya başkanlık yaptı.

1995 yılında Cumhuriyet Gazetesi bünyesinde kurulan Medya Tanıtım, Dağıtım, Geliştirme A.Ş.’nin paydaşı, Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü oldu. Ayrıca Cumhuriyet Gazetesi Yönetim Kurulu üyeliği de yaptı. 1997’de Cumhuriyet Gazetesi Genel Müdürlüğünü ve Cumhuriyet Kitap Kulübü’nün Başkanlığını, bu arada da “Cumhuriyet Kitapları”nın Genel Yayın Yönetmenliğini üstlendi.

2001 yılında Cumhuriyet Gazetesi’nden ayrıldı, bir yılı aşkın bir süre İstanbul Şehir Tiyatroları’nda Medya ve İzleyici Koordinatörü, Genel Yayınlar Yönetmeni olarak çalışma yaşamını sürdürdü. 28 Ocak 2002 tarihinde sonradan topluca istifa eden Sema Pişkinsüt liderliğindeki Toplumcu Demokratik Parti’nin kuruluşunda Erdal Öz, Mehmet Güleryüz, Zeynep Tanbay, Vedat Sakman, Vecdi Sayar gibi isimlerle “Kurucu Üye” olarak yer aldı.

Üstün Akmen, bir süre de Can Yayınları’nın Genel Müdürlüğünü yaptı.

Fenerbahçe Spor Kulübü’ndeyse 1986 - 1989 döneminde Denetleme Kurulu Başkanı; 2 dönem Yönetim Kurulu Sayman Üyesi ve 1 dönem de Yönetim Kurulu Başkan Danışmanı olarak görev aldı. Fenerbahçe Spor Kulübü’nün Genel ve Yüksek Divan Kurullarının üyesiydi.

Üstün Akmen, 1961 yılından ölümüne dek yazdı. Önce “Evrim”, “Dönem”, “Yeni Ufuklar”, “Yeni İnsan”, “A” gibi dergilerde öykü, poeme-prose ve denemeleri yayımlandı. Sonra “Soyut”ta göründü. Biçimde serbestlik, düş gücü ve özgür bir anlayışı benimsedi.

1970’li ve 80’li yıllarda ekonomi dergilerinde, “Milliyet”, “Güneş” gazetelerinde yayımlanan Türk ekonomisi, dış ticaret, vergicilik konularındaki inceleme yazılarına kendi deyimiyle “edebiyat bulaştırdı.”

Mart 2012 tarihine kadar “Tiyatro… Tiyatro” dergisinin her sayısında eleştirileri yayımlandı. Uzun yıllar, Milano’da yayımlanan ünlü sahne sanatları dergisi “Il Sipario”da İstanbul’da sahnelenen opera-bale-tiyatro eserlerini tanıttı ve eleştiri yazıları yazdı. TEB Oyun Dergisi, Evrensel’deki “Gözlemevi” köşesinde ve çeşitli internet sitelerinde tiyatro eleştirileri düzenli olarak yayımlandı. Müzik yazıları ise Andante Dergisi’nde yayımlandı.

2009 yılında Centro Sperimentale Teatrale’in davetlisi olarak Napoli’de biri “Tiyatroda Eleştiri”, diğeri “Günümüz Dünya Tiyatrosu” konularında iki panele, ayrıca “Tiyatro Sanatında Kültürlerarasılık, Kültürler Etkisinde Oyunculuk” üzerine düzenlenen bir de sempozyuma katıldı.

Yaşar Kemal, Şükran Kurdakul ve Alpay Kabacalı’dan sonra dört buçuk yılı aşkın bir süre dünyanın en büyük yazar örgütü Uluslararası P.E.N. Kulüpleri Federasyonu Türkiye Merkezi’nin Genel Başkanlığını üstlenmiş olması ve bu kurumdaki uluslararası başarılarıyla da tanındı.

2006’dan vefatına dek UNESCO’nun saygın sivil toplum kuruluşlarından Uluslararası Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Türkiye Merkezi’nin Genel Başkanlığını üstlendi.

“Afife Tiyatro Ödülleri”; “Tiyatro… Tiyatro… Dergisi Tiyatro Ödülleri”, “İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri”, “Terakki Vakfı Gençlik Tiyatroları Festivali”, “Dil Derneği Kerim Afşar Ödülleri”nde jüri üyeliklerinde bulundu.

2006’dan 2015 yılındaki vefatına kadar “Sadri Alışık Tiyatro Oyuncu Ödülleri” ve Uluslararası Lions Çoğul Yönetim Çevresi 118 Konfederasyonu tarafından düzenlenen “Lions Tiyatro Ödülleri” Seçici Kurulları Başkanlığı görevlerini sürdürdü.

2011 yılında, Saint Petersburg’daki Avrupa Tiyatro Festivali’nde Türkiye’yi temsil etti. 50. Yazarlık Yılı 10. Pera Festivali etkinliklerinden biri olarak 2011’de Beyoğlu Küçük Sahne’de kutlandı.

Üstün Akmen, 1960 yılında tanıştığı Şaylan Akmen ile 1978 yılında evlendi. Emrah, Asur, Fulya Dağdeğiren, Yöntem Akmen İnanç adlarında çocukları vardı.

Üstün Akmen, 30 Ekim 2015 tarihinde İstanbul Gümüşsuyu’nda 72 yaşında kalp krizi sonucu ölmüştür.

Ödülleri :
2014 - Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü
2011 - Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Anasanat Dalı Başkanlığı’nca75. Yıl Cüneyt Gökçer-En İyi Tiyatro Eleştirmeni Ödülü”
2011 - Süleymaniye Rotary Kulübü tarafından “Üstün Hizmet Ödülü
2010 - Troya Folklor Araştırmaları Derneği’nin Ödülü
2008 - “Anadoluya Yüzünü Dönen Tiyatro Eleştirmeni/Aydın Üstüntaş Ödülü
2001 - Mesleğindeki yüksek başarısı ve bunu toplumla paylaşması nedeniyle Rotary Bebek Kulübü tarafından “Yılın Meslek Hizmet Ödülü”
1995 - Rotary International tarafından yöresine, yurduna, ulusuna ve dünyaya sahip çıkanlardan olduğu gerekçesiyle “Paul Harris Dostluk Ödülü” verildi.

Kitapları :
1992 - Çarşafın Gizlediği Dişilik,
1996 - Suçsuz Laleler,
1998 - Bir Günlük Dost,
1999 - Kör Bakkalın Gözleri “Senfonik Bir Öykü”,
2000 - Yarim Nereyi Mesken Tuttun “Öyküsel Duygusallık”,
2000 - Veee Perdeee, 1999 / 2000 Sezonu Tiyatro Eleştiri ve Değerlendirmeleri,
2001 - Üçüncü Zil 2000 / 2001 Sezonu Tiyatro Eleştiri ve Değerlendirmeleri,
2002 - Maskenin Öteki Yüzü 2001 / 2002 Sezonu Tiyatro Eleştiri ve Değerlendirmeleri,
2005 - Provasız Hayat,
2008 - Bay Kuş “Denemeler”,
2010 - Yüzde 100 Tiyatro, 2009 / 2010 Sezonu Tiyatro Eleştiri ve Değerlendirmeleri,
2011 - Tiyatroda Ayna Var, 2010 / 2011 Sezonu Tiyatro Eleştiri ve Değerlendirmeleri,
2013 - Yazı Uçtu Sahneye Kondu, 2011 / 2012 Sezonu Tiyatro Eleştiri ve Değerlendirmeleri,
2013 - Koltuk Tozu
2014 - Özdemir Abi'me Mektuplar


Kaynak:Biyografiler.com