Antik Yunan filozofu ve matematikçisi. Zenon deyince akla paradokslar gelir.

Zenon, milattan önce güney İtalya'da bir Yunan kenti olan Elea’da milattan önce 495 yılında doğmuştur. Zenon’un kendi kendini yetiştirmiş bir köylü çocuğu olduğu söylenir. Elea Okulu'nun en önemli filozofları arasında yer alır.

Zenon, hocası Parmenides'in Bir'ci anlayışını ve yalnızca Varlık'ın değişmez gerçek olduğunu öne süren görüşünü geliştirmiş, çokluk ve değişmenin gerçek olduğunu savunan karşıt görüşlerin tezlerine karşı mantıksal güçlükleri gözler önüne seren dolaylı kanıtlarla değişimin olanaksızlığını göstermeye çalışmış, ileri sürdüğü örneklemeleriyle felsefe tarihinde ün kazanmıştır.

Aristotales tarafından diyalektiğin kurucusu olarak nitelenir. Parmenides'in öğrencisi olan Elealı Zenon'un, mantık ve matematiğin gelişmesinde önemli rol oynayan ünlü paradoksları süreklilik ve sonsuzluk kavramlarının açıklık kazanmasına değin çözümsüz kalmıştır.

Zenon, varlığın birliğini kabul ettirmek için, haklı olarak ün yapmış kanıtlarıyla, hareketin olanaksızlığını göstermeye çalıştı. Zeno’nun paradoksları üzerine her çağın en büyük bilginleri kafa yormuşlardır. Olmayan ergi yöntemi çok erken bir tarihte bu paradokslara parlak bir biçimde uygulanmıştır.

Zenon, varlığın birliğini ve sürekliliğini ortaya koymak için bulduğu kanıtlarla (ok kanıtı, kaplumbağa kanıtı, vb.) hareketin varlığına karşı çıktı. Parmenides'in soyut, analitik tarzını sürdürmüş, ama rakiplerinin tezlerinden yola çıkarak reducito ad absurdum (saçmaya indirgeme) yöntemiyle bunları çürütmüştür.

İlk paradoksta, ünlü bir yunanlı koşucu olan Aşil, bir kaplumbağayla yarışacaktır. Kaplumbağa biraz daha önde olacaktır koşuya başlarken. Zenon, bu koşuda hızlı Aşil'in hiç bir zaman kaplumbağayı geçemeyeceği, bunun mantıksal olarak mümkün olmadığını öne sürer. Çünkü her seferinde Aşil'in aşması gereken bir mesafe kalacaktır, kaplumbağanın bulunduğu noktaya her gelişinde kaplumbağa bir başka noktaya geçmiş olacaktır ve Aşil'in onu geçebilmesi için her seferinde bu noktaları öncelikle geçmiş olması gerekir. Ok paradoksunda da benzer bir sonuca varılır.

Buradaki temel argüman şöyledir: Mesafe sonsuz noktalardan oluşmaktadır ve bunlar sonlu bir süre içinde geçilemezdir. Böylece Zeno mantıksal ve diyalektik olarak bilinen diyalektikcilerin tam karşıt yönünde hareketin ve değişmenin olanaksız olduğunu, bunların bir yanılsama olduğunu ve temelde varlık'ın değişmeyen bir halinde bulunduğunu öne sürer.

Aristoteles tarafından diyalektiğin bulucusu kabul edilmesinin nedeni de büyük olasılıkla bu çıkış noktası ve çok etkili olan çürütme yöntemidir.

Parmenides'in devinimsiz varlık kavrayışını kanıtlamak istedi. Bunun için birkaç kanıt ortaya koydu. O da Parmenides gibi gerçek varlığın, birlikli ve devinimsiz varlığın duyumlarla algılanamaz olduğuna, duyuların ancak fizik dünyayı, görüntü dünyasını, yokluk dünyasını algılayabildiğine inanıyordu. Devinimi anlamsız kılan, uzayın sonsuza kadar bölünür olmasıydı. Buna göre en küçük devinim de sonsuzdu.

Başlıca eserleri, ”Tabiat Üstüne” , ”Karşı Fikirler” ve Emperdokles üstüne eleştirili bir “Yorumlama” dır.

Zenon, Elea tiranına düzenlenen bir suikaste karıştığı için milattan önce 435 yılında başı kesilerek öldürüldü.

Zenon’un paradoksları:
1. Her türlü hareket olanaksızdır.
2. Achilles, önünde ilerleyen kaplumbağayı hiçbir zaman yakalayamayacaktır.
3. Atılan bir ok her zaman hareketsiz veya hareket halindedir.
4. Bir zamanın yarısı, aynı zamanın iki katına eşittir.


Kaynak:Biyografiler.com