Roma Katolik Kilisesi'nin ilk Latin Amerikalı lideri Papa I. Franciscus, 89 yaşında hayatını kaybetti. Uzun süredir sağlık sorunları yaşayan Papa, 14 Şubat 2025'de bronşit nedeniyle hastaneye kaldırılmış, yapılan tetkiklerde çift taraflı zatürre tespit edilmişti. 23 Mart 2025'de taburcu edilen ve iyileştiği açıklanan Papa I. Franciscus, Paskalya Bayramı'ndan bir gün sonra Roma'da yaşamını yitirdi.

Vatikan’ın resmî açıklamasında, Papa I. Franciscus’in ölümünün ardından Katolik dünyasının "sede vacante" yani "boş makam" sürecine girdiği belirtildi. Şimdi tüm gözler, cenaze töreni ve yeni Papanın seçilme sürecine çevrildi.

Ölümün Resmî Teyidi ve İlk Adımlar

Papa'nın ölümünü resmen teyit etmek, Vatikan’ın önemli makamlarından Camerlengo’ya düşüyor. Şu anda bu görevi İrlanda doğumlu Kardinal Kevin Farrell yürütüyor. Farrell, Papa’nın naaşını özel şapelinde ziyaret edecek ve geleneklere göre onu seslenerek uyandırmaya çalışacak. Yanıt alamayınca, Papalık simgeleri olan Balıkçı Yüzüğü ve Papalık mührü yok edilecek. Böylece Papa I. Franciscus’in Papalık dönemi resmen sonlandırılmış olacak.

Ardından Papa'nın özel dairesi mühürlenecek ve ölüm haberi önce Kardinaller Koleji’ne, ardından basına duyurulacak.

Yas Süreci ve Cenaze Töreni

Papa I. Franciscus’in ölümüyle birlikte dokuz günlük yas süreci, yani ‘Novendiale’, başlamış durumda. Aziz Petrus Bazilikası'nda her gün dua ve cenaze ayinleri düzenlenecek. İtalya genelinde de ulusal yas ilan edildi.

Papa'nın naaşı Aziz Petrus Bazilikası’na taşınacak ve burada halkın ziyaretine açılacak. Binlerce kişi Papa’ya veda etmek için Vatikan’a akın edecek. Geleneksel olarak papalar üç tabut içinde gömülürken, Papa I. Franciscus sade bir ahşap ve çinkodan yapılmış tabut kullanılmasını vasiyet etti. Ayrıca naaşının Aziz Petrus Bazilikası'nın altındaki Vatikan Mağaraları’na değil, Roma’daki en sevdiği kilise olan Santa Maria Maggiore Bazilikası’na defnedilmesini istedi. Bu, onu son yüzyılda Vatikan dışında gömülen ilk Papa yapacak.

Cenaze töreninin ölümünden sonraki dört ila altı gün içinde, Aziz Petrus Meydanı'nda yapılması planlanıyor. Töreni Kardinaller Koleji'nin dekanı olan 91 yaşındaki Giovanni Battista Re yönetecek.

Kilise Yönetiminde Geçici Dönem: "Sede Vacante"

Papa'nın ölümüyle birlikte Katolik Kilisesi, "sede vacante" sürecine girdi. Bu geçici dönemde tüm önemli kararlar durduruluyor ve yönetim Kardinaller Koleji’ne devrediliyor. Bu süreç boyunca kolejin ana görevi, yeni Papa’yı seçmek olacak.

Yeni Papa Seçimi: Konklav Süreci

Papa’nın cenazesinden yaklaşık iki ila üç hafta sonra, Sistine Şapeli’nde Konklav süreci başlayacak. Seçime yalnızca 80 yaşın altındaki Kardinaller katılabilecek. Toplamda 115 ila 120 kardinalin oy kullanması bekleniyor.

Seçim gizli oylamayla gerçekleştirilecek ve yeni Papa'nın seçilebilmesi için üçte iki çoğunluk sağlanması gerekiyor. Oylamalar süresince Kardinaller dış dünya ile tüm iletişimlerini kesecek ve Şapel fiziksel olarak kapatılacak. Oylama tamamlandığında, beyaz dumanın bacadan yükselmesi, dünyaya yeni bir Papa seçildiğini duyuracak. Seçim başarısız olursa bacadan siyah duman çıkacak ve yeni bir oylama turu başlayacak.

Seçim sonunda Kardinaller Meclisi’nin dekanı, Aziz Petrus Bazilikası’nın balkonuna çıkarak "Habemus Papam" (Bir Papa’mız var) sözleriyle yeni Papa’yı ilan edecek.

Papa I. Franciscus Kimdi?

Asıl adı Jorge Mario Bergoglio olan Papa I. Franciscus, 17 Aralık 1936’da Arjantin’in Buenos Aires kentinde dünyaya geldi. İtalyan göçmeni bir ailenin çocuğu olan Papa I. Franciscus, genç yaşta ağır bir akciğer enfeksiyonu geçirdi ve sağ akciğerinin bir kısmı ameliyatla alındı.

Kimya teknisyenliği eğitimi aldıktan sonra rahip olmaya karar verdi ve 1969'da Rahiplik görevine atandı. 1998’de Buenos Aires Başpiskoposu olan Jorge Mario Bergoglio, 2001 yılında Kardinal unvanı aldı.

2013 yılında seçildiğinde, 1300 yıldır Avrupalı olmayan ilk Papa oldu. Papalık ismini ise yoksulluk ve barışla özdeşleşen Aziz Franciscus’tan aldı.

Papa I. Franciscus, Katolik Kilisesi'nde birçok reform gerçekleştirdi: Çevre sorunlarıyla mücadelede öncü oldu, LGBT bireylere daha kapsayıcı bir yaklaşım sergiledi, boşanmış Katoliklerin yeniden kiliseye kabulü gibi tartışmalı konularda ilerici adımlar attı. Ancak kürtaj ve kadınların rahip olması gibi konularda geleneksel Katolik duruşunu korudu.

Sağlık sorunlarına rağmen, görevinden istifa etmeyi reddeden Papa I. Franciscus, Papalık görevini hayatının sonuna kadar sürdürmeyi tercih etti.

Vatikan’da Beklenen Değişim

Papa I. Franciscus’in ölümü, Katolik Kilisesi'nde hem duygusal hem de siyasi açıdan derin etkiler yaratacak. Yeni seçilecek Papa'nın Papa I. Franciscus’in reform çizgisini sürdürüp sürdürmeyeceği, ya da daha geleneksel bir yaklaşıma mı yöneleceği, önümüzdeki süreçte kilise içi dengeleri belirleyecek.

Katolik dünyası şimdi, hem Papa I. Franciscus’e veda etmeye hem de tarih yazacak yeni bir liderin kim olacağını beklemeye hazırlanıyor.