Çanakkale Boğazı
Çanakkale Boğazı Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan boğazlardan birisidir.
Asya ile Avrupa kıtalarının birbirine bağlayan boğazda köprü yoktur. Kıtalar arasında ulaşım feribotlarla sağlanır. Çanakkale Boğazı Birinci Dünya Savaşı'nda Çanakkale Savaşı ile tarihte ender rastlanan bir savaşa ev sahipliği yapmış; bu savaş sonucunda toplam 500,000 kişi hayatını kaybetmiş; savaşın sonucunda Çanakkale Geçilmez sözü Dünya'ya ispatlanmıştır.
1923'te Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi ile uluslararası su yolu niteliği kazanan ve 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile tamamen Türkiye Cumhuriyeti'nin denetimine giren Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı ile birlikte Türk Boğazları olarak adlandırılır ve Avrupa ile Asya kıtalarını birbirinden ayıran doğal sınırlardan biri olarak kabul edilir.
Uluslararası deniz taşımacılığında kullanılan en dar boğazlardan biri olan Çanakkale Boğazı, Ege Denizi'ni Marmara Denizi'ne bağlamaktadır. Boğaz, 61 kilometre (38 mil) uzunluğunda, 1,2 ila 6 kilometre (0,75 ila 3,73 mil) genişliğinde ve ortalama 55 metre (180 ft) derinliğindedir. Boğazın en derin noktası ise 103 metre (338 ft) derinliğindedir. Boğazda iki kıta arasındaki ulaşım hâlihazırda feribotlar ile sağlanmaktadır, ayrıca 1915 Çanakkale Köprüsü de inşa aşamasındadır.
Önemli bir kısmı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alanı'ndan oluşan Gelibolu Yarımadası boyunca uzanan boğazın kuzey kıyılarının çoğu seyrek yerleşimliyken, Biga Yarımadası boyunca uzanan güney kıyılarında ise yerleşim daha yoğundur ve boğazın en dar yerinde 180.000 nüfuslu Çanakkale il merkezi yer almaktadır.
Gelibolu Yarımadası'ndaki Çimpe Kalesi, Osmanlıların Avrupa'da ele geçirdikleri ilk toprak parçasıdır.
Boğazda iki büyük akıntı mevcuttur: İlki Karadeniz'den Ege Denizi'ne doğru akan yüzey akıntısı, ikincisi ise Ege Denizi'nden Karadeniz'e doğru akan dip akıntısı. Bu akıntıların her ikisi de birbirlerine zıt istikâmetlerde akmaktadır. Boğazın batı yakasını Gelibolu Yarımadası, doğu yakasını ise Biga Yarımadası oluşturmaktadır.
Boğazın her iki yakasında kaleler vardır. İlk defa Türk kuvvetleri 1356'da Süleyman Paşa ile Çimenlikhisar Kalesi'ni fethetti ve Çardak Kalesi'ni inşa etti. Yıldırım Bayezid Çimenlikhisar'daki Bizans surlarını yıktırıp, iç kaleyi düzelttirdi. Fatih Sultan Mehmed, Rumeli'de Sestos (Kilitbahir (Kilidülbahir) - Deniz Kilidi) ve Anadolu'da Aydos (Seddülbahir - Deniz Seddi) kalelerini yaptırdı.
