1915 Çanakkale Köprüsü
1915 Çanakkale Köprüsü
1915 Çanakkale Köprüsü, Türkiye'nin Çanakkale ilinin Lapseki ile Gelibolu ilçeleri arasında bulunan asma köprüdür. Çanakkale Boğazı'nın ilk ve Marmara Bölgesi'nin beşinci asma köprüsüdür. Hizmete girdiğinde kısmen inşa hâlinde olan Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu'nun bir parçası olarak faaliyet gösterecektir. 2.023 metre orta açıklık uzunluğu ile Japonya'daki Akashi Kaikyō Köprüsü'nü geçerek dünyanın en uzun asma köprüsü olmuştur. Köprü 18 Mart 2022 tarihinde hizmete girmiştir.
Tarihçe
Çanakkale Boğazı'na köprü yapma düşüncesi ilk kez 1984-1989 yılları arasında ortaya atıldı. Daha sonra 1994'te tekrar gündeme gelen köprü projesi için 1995'te ihaleye çıkıldı. 18 yabancı firmanın katıldığı ihaleyi kazanan firma, projenin yapılabilir olmadığını belirterek projeden çekildi.
3 Mart 2016 tarihinde dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, yeniden gündeme alınan köprünün adının "1915 Çanakkale Köprüsü" olacağını açıkladı. 26 Ocak 2017 tarihinde 1915 Çanakkale Köprüsü’nün ihalesini en kısa işletme süresini teklif eden Daelim (Güney Kore) – Limak – SK (Güney Kore) – Yapı Merkezi OGG kazandı. İhale sürecinin tamamlanmasıyla, köprünün temeli 18 Mart 2017 tarihinde Başbakan Binali Yıldırım, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan ve Güney Kore Altyapı ve Ulaştırma Bakanı Ho-In Kang'ın da katıldığı törenle Lapseki'de atıldı. 16 Mayıs 2020'de köprünün kuleleri tamamlandı. Şubat 2022'de tamamlanan köprü, 18 Mart 2022'de trafiğe açıldı.
Lastik tekerlekli araçların geçebildiği köprünün orta açıklığı 2.023 m, toplam uzunluğu 3.563 m'dir. Bu orta açıklık uzunluğu ile köprü, Japonya'daki Akashi Kaikyō Köprüsü'nü 32 metre geçerek dünyanın en uzun asma köprüsü unvanını aldı. Orta açıklığı cumhuriyetin 100. yılına atfen 2.023 metre olarak belirlenmiştir. Yan açıklıklar ve yaklaşım viyadüklerinin uzunluğu ile birlikte köprünün toplam uzunluğu 4.608 metredir. İki çelik kulesi olan köprünün kule yüksekliği 318 metredir. Kule yüksekliği ise, Osmanlı ordusunun Çanakkale Savaşı'nda 18 Mart 1915'te aldığı galibiyetine atıfla, üçüncü ayın on sekizinci günü anlamına gelecek şekilde, 3 ve 18 sayılarından oluşturulmuştur. Kulelerin üzerine Seyit Onbaşı'nın savaş sırasında tek başına kaldırdığı top mermilerini temsilen 16 m uzunluğunda mermi figürleri yerleştirilmiştir ve köprünün toplam yüksekliği 334 m olmuştur. Kulelerde kullanılan kırmızı ve beyaz renkler, Türk bayrağına atfen seçilmiştir.
Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu'nun bir parçası olan köprü, Silivri'deki O-3 ve O-7 ile Balıkesir'deki O-5 arasında bağlantı kurulmasını sağlamaktadır.
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi, Malkara ile Çanakkale arasında 1915 Çanakkale Köprüsü’nü de içeren 88 kilometre otoyol ve 13 kilometre bağlantı yolundan oluşmaktadır. Proje, 324 kilometrelik Kınalı-Tekirdağ-Çanakkale-Savaştepe Otoyolu Projesi’nin bir parçasıdır.
Proje, Malkara yerleşiminin güneyinden, Şarköy’ün batısından geçtikten sonra güneybatıya yönelerek Evreşe’nin doğusundan Gelibolu Yarımadası’na ulaşmaktadır. Gelibolu’nun kuzeyinden geçerek ilerleyen otoyol, Avrupa’da Sütlüce köyü ve Asya’da Lapseki arasında yer alan 1915Çanakkale Köprüsü ile Asya yakasına geçerek Umurbey beldesi bölgesine ulaşmaktadır.
Köprü geçiş ücreti 2022 yılı itibari ile 15 Euro'dur.
Köprünün konumu nasıl ve neye göre belirlendi? Köprü neden boğazın daha dar olduğu bir noktaya yapılmadı?
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi'nin güzergahı KGM tarafından farklı disiplinlerden birçok kriter dikkate alınarak yapılan fizibilite çalışmaları ile belirlenmiştir. Çanakkale Boğazı'nın daha dar kısımlarının Gelibolu Yarımadası'nın daha güneyinde yer alması ve bu alanların hem doğal hem de tarihi olarak büyük öneme sahip olması bu süreçte en önemli unsurlardan biri olmuştur.
Otoyol ve Köprüyü kim işletecek?
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi Yap-İşlet-Devret modeli kapsamında ihale edildiğinden, Proje'nin yapımı ve işletmesi Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme A.Ş. (ÇOK A.Ş.) tarafından verilen teklif süresince gerçekleştirilecek, bu süre sonunda Köprü ve Otoyol Karayolları Genel Müdürlüğü'ne devredilecektir.
Proje'nin işletmesi ne zaman başlayacak ve kaç yıl sürecektir?
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu'nun 18 Mart 2022 yılında hizmete açılması hedeflenmektedir. Projenin yapım dahil toplam süresi 16 yıl 2 ay 12 gün olup, bu süre sonunda 1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Karayolları Genel Müdürlüğü'ne devredilecektir.
Otoyolu hangi araç tipleri kullanabilecek?
Yayaların, hayvanların, motorsuz araçların, lastik tekerlekli traktörlerin, iş makinelerinin ve bisikletlilerin otoyolu kullanmaları yasak olacak, bunların dışında kalan ve karayollarında kullanılabilen diğer lastik tekerlekli motorlu araçlar otoyolu kullanabileceklerdir.
Köprüden yaya olarak veya bisiklet ile geçilebilecek mi?
1915 Çanakkale Köprüsü ve buna bağlı otoyol kesimi, yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu Erişme Kontrollü Karayolu olarak trafiğe açılacaktır.
Geçişlerde nakit ödeme olacak mı?
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu'na ait geçiş ücretleri, araçların OGS veya HGS hesapları ile ya da kredi kartı, banka kartı veya nakit ödeme seçenekleri ile tahsil edilebilecektir.
