Dokuzluklar

Konusu

Bu kitap, tümüyle Aristoteles’in Metafizikte’ki A Kitabı IX. kısım, görüşlerinin eleştirel bir tartışmasıdır. Aristoteles burada şunu savunuyordu:
Düşüncenin düşüncesi ya da kendini düşünme, yüce Realitedir. Onun bu tezinde çok farklı iki nokta vardır.
1) Zeka için, kendini düşünmeden üstün düşünce yoktur
2) Kendini düşünme yüce realitedir.
Birinci kısımda Plotunus, bu iki noktadan ilkine kayıtsız şartsız katılır: Terimin asıl anlamında sadece kendini düşünen varlık düşünür. Yine de dikkat etmek gerekir ki, Plotinus, Aristoteles’in açıklamasına iki ekleme yapar: Önce kendini düşünen varlık, varlık olarak birdir; fakat düşünen varlık sıfatıyla ikidir; çünkü bölünme yoksa düşüncede olamaz; üstelik nasıl görme sırasında gözdeki ışık ve dış ışık karışırsa, insan kendini düşünürken ruhta, süje ve obje birbirini nüfuz eder; kendini düşünme, başka bir şeyi düşünmenin bir tür sınırı gibidir: Bu iki ekleme, Aristoteles’te olduğu gibi, kendini düşünmeyi yalnızlığa yerleştirmek şöyle dursun, Bir ve Ruh arasına yerleşir.
Kitabın geri kalanında, Aristoteles’in ikinci tezine karşı kanıtlama vardır. Kanıtlardan bazıları ayrıntılıdır; diğerleri birkaç satırla, hatta birkaç kelimeyle geçiştirilmiştir. Öyle görünüyor ki, Plotinus çoğunlukla, başka yerde olduğu gibi, burada da Aristoteles’e karşı eleştirisini bir şemaya göre yapar. Bu şemaya Platon üzerine birkaç yorumda da rastlanır ve Plotinus bu yorumlardan sadece en önemli gördüklerini derinleştirir ve diğer yorumlar çok kısa formüller halinde korunmuştur.