Türk edebiyatında modern anlamda deneme türünde ürün veren ilk yazar ve eleştirmendir.

Nurullah Ataç, 21 Ağustos 1898 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Babası Mehmet Ata bey başarılı bir bürokrat idi. İlkokuldan sonra Galatasaray Lisesi'nde 4 yıl okudu. Daha sonra 1914 yılında eğitimine devam etmek ve Fransızca öğrenmek için İsviçre'de Cenevre'ye gitti. Babası ölünce 1919′da Türkiye’ye döndü. Sınava girerek Darülfünun öğretmeni oldu. 1921′ de İstanbul’da Nişantaşı Lisesi’nde Fransızca öğretmeni olarak işe başladı. Vefa lisesi, Üsküdar lisesi ile Adana Lisesi’nde Fransızca dersleri verdi. 1925 -1926 yıllarında Ticaret Vekaleti’ ndeki görevi bir yana hep Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak İstanbul, Adana ve Ankara’ da 31 Mayıs 1945 tarihine kadar öğretmenliğe devam etti.

Ankara Orta Öğretim Mektebi, İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu, Gazi Terbiye Enstitüsü, Ankara Atatürk Lisesi’nde de öğretmenlik yaptı. Cumhurbaşkanlığı çevirmeni oldu. 7 Şubat 1951 tarihinde emekliye ayrılana dek bu görevi sürdürdü. 1951'den ölümüne kadar Türk Dil Kurumu'nda Yayın Kolu başkanlığını üstlendi.

Yazmaya 1921 yılında Yahya Kemal Beyatlı‘nın yönettiği Dergâh dergisinde yayınlanan şiir ve yazılarıyla başladı. Daha sonra yalnızca deneme ve eleştiri türünde ürünler verdi ve çeviriler yaptı. Eski Türk edebiyatı ile çağdaş Batı edebiyatını inceledi. Yeni bir kültür, edebiyat ve dil arayışı içinde oldu. Çoğulcu bir düşünce yapısına ulaşmak için Batı hümanizmi ve demokratikleşme sürecini sindirmek gerektiğini savundu. Türkiye’de ulusal benliği koruyan bir Batılılaşma modeli uygulanmasını önerdi. Eski şiire karşı serbest şii¬ri, eski dile karşı Türkçe'nin özleşmesini sa¬vundu.

Nurullah Ataç, Cumhuriyet devrinde, yalnız deneme, eleştiri yazdı ve çeviriler yaptı. Yeni Şiir’ in, başta Cumhuriyet devri şairleri, genç sanatçıların tanınmasında öncülük etti. Türkçe’ nin özleşmesi, arınması için yılmadan savaştı, bu uğurda yazdığı yazılarda hiçbir yabancı söz kullanmadığı oldu, kendine özgü, devrik cümleleri çoğunlukta; yeni bir dil ve anlatım biçimi yarattı, genç yazarların çoğu onun etkisinde kaldılar.

Yunan, Latin, Fransız, Rus klasik ve çağdaş yazarların kitaplarından elliye yakın çevirisi vardır. Gazete ve dergilerde eleştiri ve deneme türünde yazılar yazdı. Eleştiri yazılarıyla Türk edebiyatında izlenimci eleştirinin ilk örneklerini verdi. Akşam'da tiyatro eleştirmenliği, Hakimiyeti Milliye, Ulus, Milliyet, Tan, Posta, Cumhuriyet, Son Havadis, Dünya gazetelerinde eleştiri yazıları çıktı. Denemeleri Türk Dili, Varlık, Yedigün, Ülkü, Seçilmiş Hikayeler dergilerindedir.

1926 yılında Leman Ataç ile evlendi. Bu evlilikten 1926'da, daha sonra babasının yaşamından kesitler anlattığı kitabı "Babam Nurullah Ataç"'ı yazacak olan Meral Ataç Tolluoğlu doğdu.

Nurullah Ataç, 17 Mayıs 1957 tarihinde İstanbul’da 59 yaşında ölmüştür.

Eserleri :
1952 - Sözden Söze
1953 - Karalama Defteri
1954 - Ararken
1954 - Diyelim
1957 - Söz Arasında
1958 - Okuruma Mektuplar
1960 - Günce
1961 - Prospero ile Caliban
1962 - Söyleşiler
1972 - Günce 1-2
1980 - Dergilerde
1946 - Günlerin Getirdiği

Kaynak:Biyografiler.com