Rus edebiyatının en büyük isimlerinden biridir. Kendisi toprak sahibi bir asilzâde olmasına rağmen, toprak sahipleri ile yoksul köylüler arasındaki çelişkilere dikkat çekmiştir.

Bütün eserlerinde döneminin düşünsel akımlarını, toplumsal çelişkileri, Rus asilleri ile köleler arasındaki uyuşmazlığı çok gerçekçi biçimde yansıtmıştır.

Edebiyatı sosyal gelişmenin bir aracı olarak görmüş; roman, öykü, tiyatro türlerinde yazmıştır.

İvan Sergeyeviç Turgenyev, 28 Ekim 1818 tarihinde Rusya'da Orel şehrinde varlıklı bir ailede doğmuştur. Annesi Varvara Petrovna Lutovina, babası Süvari albayı Sergei Nikoleviç Turgenyev’dir. Aile 1827'de Moskova'ya taşınır. Babası 1836 yılında vefat eder. İvan Sergeyeviç Turgenyev, özel okullarda eğitim görüp, özel öğretmenlerden dersler alır. Henüz bir çocukken; Almanca, İngilizce ve Fransızca'yı anadili gibi konuşmaya başlar.

Turgenyev, daha on beş yaşlarındayken Moskova Üniversitesi'ne girdi. Yüksek öğrenimi için önce Moskova’da okurken, ertesi yıl babasını kaybetti ve kaydını St. Petersburg Üniversitesi’ne aldırdı. St. Petersburg’a geçen İvan, Rus dili ve edebiyatı eğitimini kendi ülkesinde 1836 yılında Felsefe Fakültesi edebiyat dalını iyi dereceyle bitirdi. Sonra Almanya’ya gider ve 1838-1841 yılları arasında Berlin Üniversitesi’nde felsefe okur.

1842 yılında gayri meşru bir çocuğu oldu.

Daha sonra St. Petersburg’a geri dönüp iki yıl İçişleri Bakanlığı’nda çalışır. “Paraşa” adlı şiiri yazdı ve bu sayede Vissarion Belinski gibi edebiyatçılarla tanışıp, edebiyat çevrelerine girmeye başladı. 1944’te ilk öyküsü “Andrey Kolosov” yayımlandı. Ertesi yıl bakanlıktaki görevinden istifa etti.

İvan Sergeyeviç Turgenyev, Fransa’da tanıştığı “Gustave Flaubert” ile sıkı bir dostluk kurarak, daha sonraki yıllarda gerçekçilik akımının öncülerinden biri olmuştur.

“Hor ve Kaliniç” adlı öyküsü 1847 yılında Sovremennik’te (Çağdaş) yayımlandı. 1850’de annesini kaybetti, Lüzumsuz Bir Adamın Günlüğü ve Köyde Bir Ay eserlerini kaleme aldı. 16 Nisan 1852 tarihinde yazdığı Nikolay Vasilyeviç Gogol’ün 4 Mart 1852 tarihindeki ölümü üzerine kaleme aldığı bir yazıdan sonra aynı yıl yayımlanan Avcının Notları eserinin de etkisiyle tutuklandı ve bir ay hapiste kaldıktan sonra Spasskoe’ye sürüldü.

İvan, ilk olarak 1850 yılında “Lüzumsuz bir Adamın Günlüğü” adını verdiği novellasıyla, ölümünden birkaç gün önce zihninden geçenleri not defterine aktaran bir yazarın hikâyesini anlatarak, yakın çevresine adını duyurur. Şöhretini ise 1852 yılında “Bir Avcının Notları” ile pekiştirir. İvan gençlik yıllarında özel eğitiminden geri kalan zamanları avcılıkla geçirmiştir. Korunaklı malikânesinden çıkıp köylülerle, serflerle, tüccarlarla tanışabilmiş olması, onların dilini anlayıp, yaşam tarzlarını yakından gözlemleyebilmiş olması yazarlık hayatında ona özel bir ayrıcalık sağlamıştır. Turgenyev bu sayede Rusya’daki kurulu düzenin, derebeylerinin, toprak ağalarının zulmünü, adil olmayan bu sistemin mağdurları olan serfleri, onların fukara, biçare hayatlarını kaleme alan bir entelektüel olarak anılacaktır.

İvan Turgenyev, Lev Tolstoy ile ilk olarak 1855 yılında St. Petersburg’da tanıştı.

1855 yılında yazdığı ilk romanı Rudin, Sovremennik’te 1856’da yayımlandı. Bu dönemde yurt dışına seyahat etmeye başlayan Turgenyev, Paris, Berlin, Londra gibi şehirleri dolaştı. Fransa’da yaşadığı dönemde Gustave Flaubert, George Sand, Emile Zola, Alphonse Daudet, Edmond de Goncourt ve Henry James’le arkadaşlık etti. 1879’da Rusya’yı ziyaret etti ve coşkuyla karşılandı. Aynı yıl Oxford Üniversitesi’nden fahri doktora aldı. Ertesi sene Moskova’daki Puşkin anıtının açılışında bir konuşma yaptı.

Yapıtlarındaki ince duygulu karakter çizimleri, lirik-müziksel dil onu Rus gerçekçiliğinin temsilcisi yapmakla kalmaz, dünya edebiyatının büyükleri arasına da sokar. Turgenyev, eserlerinde serflik ilişkilerinin insana aykırılığını, feodal-aristokrat Rusya'nın yıkılışını, yeni burjuva-demokratik güçlerin yükselişini gerçekçi biçimde yansıtmıştır.

Batıyla Doğu arasında kendini sıkışmış hisseden yazarın Çarlık Dönemi’nin Rus entelektüellerini irdelediği “Asilzade Yuvası" adlı romanı 1859 yılında yayınlanır.

1859 yılında annesi de ölünce, geriye kalan topraklar serfler (toprak ağası adına çalışan köylü) arasında dağıtılırken Turgenyev’e de tüm hayatını rahatça idame ettirebileceği yüklü bir miras kalmıştır. Böylece dünyevi sorunlardan kurtulan yazar başyapıtı, “Babalar ve Oğullar” üzerinde çalışmaya başlar.

Gençliğinde köylü kızlara duyduğu ilgiyi ve bu ilişkilerden doğan bir gayrı meşru kızını saymazsak Turgenyev hiç evlenmemiş, babalığını üstlendiği bir çocuk sahibi olmamıştır.

Özel hayatı, gönül maceraları pek bilinmeyen Turgenyev’in otuzlu yaşlarda tanıştığı Pauline Viardot ise umutsuz bir aşk macerası olarak yaşamına damga vurmuştur. Altı farklı dili konuşabilen, iyi bir piyanist ve şarkıcı olan sevgilisi evli olduğu için bu çiftin yarı fiziksel, yarı duygusal beraberliği kısa süreli ilişkiler şeklinde uzun yıllar devam eder.

Bozkırda Bir Kral Lear (1870), Ham Toprak (1877) gibi eserleri eleştirmenlerden beklediği tepkiyi alamadı ve kendini mutsuz hisseden Turgenyev, son kez ülkesini terk edip hayatının son dönemini bir türlü vazgeçemediği kadının, Pauline Viardot’nun yakınlarında, Paris’te geçirdi.

İvan Sergeyeviç Turgenyev, 3 Eylül 1883 tarihinde Fransa'da Paris yakınlarındaki Bougival kasabasında öldü. Ölmeden önceki arzusu uyarınca naaşı Rusya'ya getirildi ve Vissarion Belinski'nin mezarının yanına gömüldü.

Eserleri :
1852 - Bir Avcının Notları (Öykü)
1855 - Rudin (Roman)
1855 - Asilzade Yuvası (Roman)
1858 - Arefe (Roman)
1862 - Babalar ve Oğullar (Roman) (nihilizm konusunda yazılmış ilk roman)
1867 - Tuğbay (Öykü)
1870 - Duman (Roman)
1870 - Bozkırda Bir Kral Lear (Öykü)
1876 - Bakir Toprak (Roman)
1860 - İlk Aşk (Roman)

İvan Sergeyeviç Turgenyev Sözlerinden Bazıları:
İrade, özgürlükten daha değerli olan tek şeydir.
Bazı yaralar vardır ki, kapanmış olsalar bile dokununca sızlarlar.
"İrade, özgürlükten daha değerli olan tek şeydir." ("İlk Aşk" adlı romanından)
İnsanoğlunun duaları hep mucizeler içindir. Hertürlü dua aslında şuna indirgenebilir: Yüce Tanrım, lütfen iki kere ikinin dört etmemesini sağla...
Ölüm eski bir olaydır, ama her insana yeni görünür.
Beni unutursunuz! Ölüler Canlılar'a arkadaş olamaz...
Hıristiyanlığın sana yardımı dokunmuyorsa, sen de filozof ol, kalender bir filozof!
Bir adama 'aptal' deseler de dayak atmasalar üzülür; ama 'akıllı' deyip de sonra onun parasını vermeseler, zevk alır!
Uyurken bana bakma. Uyuyan her insan aptal görünür.
Bir kadın yarım saatlik bir konuşmayı devam ettirebiliyorsa, bu bile iyiye işarettir.
İnsan her şeyi anlayabilir... Meltemin nasıl estiğini de, güneşte olup bitenleri de...Gel gelelim, kendisinden başka bir insanın burnunu neden başka türlü sildiğini bir türlü anlayamaz.


Kaynak:Biyografiler.com