Kızıl Kmerler adlı gerilla teşkilatının kurucusu ve 1976 ilâ 1979 yıllarında Kamboçya başbakanı idi.
Pol Pot, 19 Mayıs 1925 tarihinde o dönem Fransız Hindiçini içinde yer alan günümüzde Kamboçya'nın bir parçası olan Kompong Thom şehri, Prek Sbauv köyünde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Babası gayet geniş topraklara sahip zengin bir çiftçiydi. Kamboçya’da Kızıl Kmerler adlı gerilla teşkilatının kurucusu olan Pol Pot’un asıl adı ile Saloth Sar’dır. Pol Pot, gençliğinde iki yılı keşiş olarak, toplam altı yıl bir Budist manastırında kaldı. 1946'da Komünist Partisi'ne üye oldu. 1949 yılında Paris'te radyo mühendisliği bursu kazandı ve eğitimi için Paris’e gitti. 1949 - 1953 yılları arasında Paris'te Russey Keo'da radyo teknolojileri okudu.
Pol Pot, 1953 yılında Khieu Ponnary ile evlendi. Bu evlilik sayesinde gizli toplantılara katılma şansı elde etti. Çünkü eşinin kız kardeşi ve onun sevgilisi Ieng Sary, komünist toplantılarda öncülük eden kişilerdi. Birlikte katıldıkları Marksist toplantılarda artık “Pol Pot” adını kullanmaya başladı. Pol Pot çekingen bir çocukluk geçirmişti; ama bu toplantılar sayesinde Mao Zedung hayranı tutkulu bir devrimciye dönüşmüştü.
Yaklaşık yüz yıl boyunca Fransız sömürgesi altında kalan Kamboçya 1953 yılına gelindiğinde Fransızlardan bağımsızlığını kazandı. Kralları Sihanouk yönetiminde yeni bir döneme giren Kamboçya 15 huzurlu sene geçirdi. Ancak bu uzun sürmedi. 1960’ların sonuna gelindiğinde bölgedeki ABD-Vietnam savaşı Kamboçya’yı da etkilemeye başladı. Vietnam’da bombalayacak yer bırakmayan ABD, Vietnam karşısında kaybettikçe Kamboçya topraklarını da bombaladı. Vietnam’a destek veren gerillaların desteğini kırmak için yapılan 1969’dan sonraki bu bombalamalar Kamboçya’da yaşamı alt üst etti. Köylerde yaşayan milyonlarca köylü fakir insan şehirlere kaçmak zorunda kaldı. 1969'dan 1973'e kadar süren bombalamaların sonucunda ülkedeki pirinç üretimi beşte birine düştü. Kamboçya tarihinin en karanlık yılları ise bundan sonra başladı.
Pol Pot, 1963 yılında komünist partisinin başına geçtikten sonra arkadaşlarıyla birlikte 1963 yılında Prens Norodom Sihanuk’un gizli polisinin gazabından korkarak adamları ile beraber Kamboçya’nın kuzeydoğusundaki ücra bir bölgede ormanlık alanda bir Vietnam askeri kampına sığındılar. Oradan da Çin’e geçti. Çin’de Mao Zedong’nun gerçekleştirdiği Kültür devriminden ve kırsala dayalı toplum ütopyalarından etkilenen Pol Pot radikal bir zihniyetle ülkesine döndü. Kamboçya Komünist Partisinin silahlı kanadı olan Kızıl Kmerlerin başına geçti. ‘Kızıl Kmer’ adı da bu bölgede yaşayan Kmer kabilesinden geldi. Bu kabile, komün hayatı yaşayan ve kendi kendilerine yeten ve para kullanmayan bir insan topluluğuydu.
Kızıl Kmerler olarak bilinen gerilla teşkilatını kurup organize etti. 1970 yılında askeri ihtilal sonucu iktidardan uzaklaştırılan Kamboçya'nın kralı Norodom Sihanuk ile iş birliğine girerek askeri idareye karşı hareket başlattı. Pol Pot, 1975 yılında General Lon Nol yönetimindeki askeri idareyi devirerek başbakan oldu.
Pol Pot ülkede yeni bir siyasî ve sosyal düzen kurmayı amaçlıyordu. Ona göre aslında insanlar doğuştan eşit ve iyilerdi, onları bozan ise yozlaşmış bir toplumda yaşamaktı. Para, din, teknoloji, piyasa ekonomisi, iş bölümü, toplumu yozlaştıran unsurlardı. Ancak bunların yok edilmesiyle yeni bir toplum yaratılabilirdi.
Pol Pot’a göre iyi insanlar çiftçilerdi. Çiftçi olmayan herkes modern toplumun yozlaşmış insanlarıydı. Pol Pot, çiftçilerin güçlenmesiyle Kamboçya’nın zenginleşeceğine inanıyordu ve bunun için kapitalizme dair tüm unsurların yok edilmesi gerekiyordu. Böylece ne Kamboçya’da ne de Kamboçyalıların hafızalarında kapitalizme dair hiçbir şey kalmayacaktı.
Böylesi çarpık bir anlayışa sahip olan Pol Pot idareyi ele aldıktan sonra fikirlerini uygulamaya koymaya başladı. Yeni bir ülke yeni bir halk yaratmak amacıyla faaliyete geçen Pol Pot şehirleri boşaltarak insanları köylere göçe zorladı.
Pol Pot, 1976 - 1979 yılları arasında Kamboçya başbakanı olarak görev yaptı, iktidarı döneminde Kamboçya'da tahminen 1.700.000 kişinin ölümüne yol açan bir baskı rejimi kurdu, bazı tarihçiler bu olayların bir soykırım olduğunu kabul etmektedir.
Başbakan olmasına rağmen bütün idareyi elinde bulunduran Pol Pot, birliklerinin başkent Phnom Penh' i işgal etmesiyle asıl yüzünü gösterdi ve katliamlarını sergilemeye başladı. Şehirde yaşayan herkesi pirinç tarlalarında çalışmaya zorlayan Pol Pot, bütün okulları kapattı. Okuma yazma bilenler öncelikli olmak üzere yaşlı-genç-çocuk-kadın-erkek ayırımı yapmaksızın yüz binlerce kişiyi işkencehanelere dönüştürülen okullarda, idareye karşı olduklarını itiraf ettirdikten sonra ölüm tarlalarına sürdü.
Ülkedeki üniversiteler, okullar, postaneler, fabrikalar, gazeteler, dergiler, fabrikalar, bankalar gibi kurumların hepsi kapatıldı, tahrip edildi. Yeni kurulan düzende paraya ihtiyaç yoktu ve para yürürlükten kaldırıldı. Merkez bankası ve tüm bankalar kapatıldı. Dış dünya ile bağlantıyı kesen Pol Pot, parası ve eğitimi olan herkese düşmandı. Entelektüel olduğu düşünülen herkes öldürüldü. Devlet kurumlarında çalışan asker, bürokrat, diplomat, doktor, profesör, bilim adamı, din adamı, gazeteci, yazar kısaca eli kalem tutan okuma yazması olan ağır işkencelerden geçirildi ve katledildi. ‘Burjuva medeniyetini’ yok etmek iddiasındaki bu rejim pek çok kişiyi gözlük kullandığı ya da yabancı dil bildiği gerekçesiyle suçlayarak öldürdü. Toplumun geleneksel değerlerini tahrip eden Pol Pot rejimi aileyi ve Budist inançları ortadan kaldırmaya çalıştı. Aile fertleri birbirinden koparılarak herkes pirinç tarlalarında çalışmaya zorlandı. Çocuklar kolektiflere emanet edildi. Toplanan çocuklar beyinlerinin yıkanması ile rejime sadık askeri güç haline getiriliyordu. Eskiye dair her şeyi imha eden Pol Pot hayata dair her şeyi sıfırdan başlatmayı planlıyordu. Bu yıkım dalgası tarihe Sıfır Yılı olarak geçti.
Pol Pot döneminde, yani sadece 3 yıl 8 ay içinde, ülke nüfusunun yaklaşık bir buçuk milyon (Kamboçya kaynaklarına göre üç milyon) insan katledildi. Öldürülenlerin sayısı kadar çoktu ki yüklü bir cephane masrafı ortaya çıkacaktı. Bu sebeple insanlar maliyetsiz bir şekilde bıçaklarla ya da dövülerek öldürüldü.
Kamboçya’da, tarihin tanık olmadığı, aklın sınırlarını zorlayan böyle bir katliam gerçekleştiren Pol Pot rejiminin sonunu 1978’de Vietnam’la yaptıkları savaş getirdi. Yalnızca gerilla gücüne sahip olan Kızıl Kmerler Vietnam karşısında kısa sürede mağlup oldu ve Pol Pot rejimi yıkıldı. Vietnam ordusu 100 bin kişilik bir askeri güçle Kamboçya’yı işgal etti. Pol Pot ve ekibi Tayland’a kaçmak zorunda kaldı. Vietnamlılar ise ülkede Kızıl Kmerlerden kaçanların da içinde bulunduğu yeni bir hükümet kurdular. Böylece Kamboçya halkı hiçbir zaman hatırlamak dahi istemediği bu kanlı rejimden kurtuldu.
1979 yılında Vietnamlılar tarafından desteklenen Hun Sen önderliğindeki bir hareketle başkentten uzaklaştırılan Pol Pot ve Kızıl Kmerler, iktidarda oldukları süre içinde Kamboçya kaynaklarına göre yaklaşık 7 milyonluk nüfusun 1 milyon 700 binini katlettiler.
Yine bu dönemde yüz binlerce ev, binlerce okul, hastane, Budist-Hristiyan-Müslüman ibadethaneleri yerle bir edildi ve bu dönemde tüm dünyada 'Bir Numaralı Düşman Kardeş' olarak anılmaya başlandı.
Başbakanlıktan indirildiği 1979'dan 1997 yılı Temmuzuna kadar Kamboçya'nın Çin ve Tayland sınırındaki ormanlık bölgede gerilla hareketine devam etti.
1997 yılının Temmuz ayında Kral Sihanouk'un oğlu Prens Ranaridh'e bağlı kuvvetlerle iş birliği yaparak Pol Pot'a bağlı Kızıl Kmerler ile başkenti ele geçirmeye çalıştıysa da başbakan Hun Sen'e bağlı hükümet kuvvetlerince püskürtüldü. Son başarısız girişiminden sonra örgüt tarafından ihanetle suçlanarak yargılandı ve 1997 yılında kurulan Halk Mahkemesi ile ömür boyu ev hapsine mahkûm edildi.
Pol Pot, 15 Nisan 1998 tarihinde 73 yaşında Anlong Veng, Kamboçya’da kalp krizi sonucu öldü.
Pol Pot, ölümünden birkaç ay önce kendisiyle yapılan bir röportajda, milyonlarca insanın öldürülmesiyle ilgili vicdanen rahat olduğunu, bunları tek başına yapmadığını açıklamıştı.
Evlilikleri :
1.eşi : Khieu Ponnary (e. 1956–1979)
2.eşi: Mea Son (e. 1985–1998), Saloth Sitha (d.1986) adında bir kızı vardır.
Nisan 1998'de Pol Pot'un ölümüyle Kızıl Kmerler büyük ölçüde dağıldı. Aynı yıl Aralık ayında Kiyö Sampan yakalandı ve bu gelişmeleri 1999 yılında örgütün birçok liderinin tutuklanması takip etti. Böylece Kızıl Kmerler tamamen geçmişe gömülmüş oldu.
Kızıl Kmer yönetimi hakkında daha fazla bilgi için, 1984 İngiliz yapımı, yaşanmış olaylardan esinlenen The Killing Fields adlı film izlenebilir.
Kaynak:Biyografiler.com
