Necati Mert, 25 Mart 1945 tarihinde Adapazarı'nda doğmuştur. Tam adı Ahmet Necati Mert'dir. Annesi Huriye Hanım, babası Mustafa Nazmi Bey’di. İlkokulu Sabiha Hanım’da, ortaokulu ve liseyi Adapazarı’nın tek ortaokulunda ve lisesinde okudu. 1963 yılında başladığı Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden 1968 yılında Haldun Taner’in oyunları üzerine hazırladığı lisans teziyle mezun oldu.

Ankara Üniversitesi öğrencisi iken konferanslara katıldı, Fransız Kültür Derneği’ne üye olup filmlere gitti. 1966 yılında kurulan Sinematek’te sinema tarihinin önemli filmlerini gördü. Bu beş yıl içinde devlet tiyatrosunun oynadığı oyunlardan izlemediği neredeyse hiç yoktu. Ayrıca Yeni Mahalle Halkevi sahnesinde ve Meydan Tiyatrosu’nda oynadı.

1968 yılında üniversiteden mezun olduğu yıl; mezun olduğu liseye Ekim 1968’de öğretmen olarak atandı. Türkiye Öğretmenler Sendikası Adapazarı şube yönetimine girdi; burada seminerleri, konuşmaları oldu.

1971 yılında 12 Mart Muhtırası döneminde Türk Ceza Kanunu’nun 142. ve 312. maddelerine aykırı davrandığı iddiasıyla sıkıyönetim mahkemesince yargılandı, dört ay tutuklu kaldı. Sonuçlandırılmayan ve sonradan 1974 affıyla düşecek olan bu dava nedeniyle idari tahkikat geçirdi, bakanlık emrine alındı. Üçte bir maaşla işten el çektirilmesine daha fazla dayanamayıp altıncı ayında öğretmenlikten istifa etti.

Tutukluluğu sonrasında particilik, sendikacılık gibi işlerden ve kolektif bir sanat olduğu için tiyatrodan dahi uzaklaştı. Tutuklandığında okulun edebiyat öğretmenlerinden Necla Soysev’le iki aylık nişanlıydı.

Tutukluluğu sırasında cezaevindeyken tanıştığı yayıncı Enver Aytekin’in desteğiyle 12 Mayıs 1973 tarihinde "Gelişim Kitabevi" adında dükkân açtı, kitapçılığa başladı. Gelişim Kitabevi’ni Kasım 2019’da kapattı.

Necati Mert, ilk yazısı olan babasından esinlenerek yazdığı "Mustafa'nın Karesi" adlı öyküsü 1972 yılında Yansıma dergisinde yayımlandı. Bunu başka hikâyelerle deneme, inceleme ve eleştiriler izledi. Sosyalist Kültür Ansiklopedisi’ne madde yazdı.

Necati Mert, 1975 yılında askerlik görevini yerine getirdi.

Necati Mert, 1972 yılında öğretmen Necla Soysev ile evlendi. Emek Korkut (d.1973), Emek Emre (d.1978) adlarında iki oğlu oldu.

1978-1980 yılları arasında Adapazarı'nda Ali Dilmen Lisesi’nde, 1993-2003 arası Hendek’te bir dershanede öğretmenlik yaptıysa da geçimi kitap kırtasiye ticaretinde oldu. 1994 yılında kitabevinin alt birimi olmak üzere Çarksuyu adıyla yayınevi kurdu. Hikâye ve denemelerini burada yayımladı.

1982 yılında Adapazarı’nda düzenlenen Sait Faik Abasıyanık’ı anma toplantısına yazar Kerim Korcan’ın da desteğini alarak illegal yollardan sızdı. Kendi deyimiyle sunduğu “korsan bildiri”siyle taşradan merkezi hedef aldı. Bundan sonraki çalışmalarınaysa Karşı, Yeni Biçem gibi İstanbul dışında çıkan çok az dergide yer bulabildi, bir hikâye dosyası üç yayınevinden iade edildi. 2000’li yıllara kadar kendi kitaplarını kendi yayınevinde bastı.

Necati Mert 90’lı yıllarda SATSO’nun aylık gazetesi Sakarya Ekonomi’de, Bursa’da çıkan Düşlem’de yazılar kaleme aldı. Belediye radyosu ART’de konuşmalar yaptı. Bir dönem Türkiye Yazarlar Sendikası yönetiminde bulundu. Uluslararası PEN Yazarlar Derneği’yle Türkiye Yazarlar Derneği’nin üyeliğini sürdürdü.

1996 yılında altı ay süreyle Çarksuyu adında parasız dağıtılmak üzere aylık siyasi yorum-haber, araştırma ve reklam gazetesi çıkardı.

Yaba Öykü, Düşlem, Üçüncü Öyküler, Kırklar dergilerinde yazılarıyla yer aldı. Depremin olduğu 1999 yılında aylık "E" dergisinde, dergi kapanana kadar dört yıl boyunca “Öykü Noktası”nı yazdı. Hece dergisinin 2001 yılından, Hece Öykü’nün de 2004 Şubat Mart’ta çıkan ilk sayısından beri sürekli yazarları arasında yerini aldı. Karabatak dergisinde de öykü ve denemelerini yazmayı sürdürdü.

25 Mayıs 2010’da Sakarya Büyükşehir Belediyesi tarafından “Ustalara Saygı, Necati Mert” gecesi düzenlendi. 13 Nisan 2012’de Sakarya Üniversitesi Senatosu tarafından, kırk yıldır istikrarlı olarak öykü, deneme ve incelemeler yazması, Adapazarı insanının gözleme dayanan özelliklerini ve ilişkilerini incelikli bir duyarlıkla sanatlaştırması, Adapazarı’nı ulusal edebiyatın teması haline getirmesi, başlangıcından beri de duru ve sağlam bir dil kullanması nedeniyle “Fahri Doktora” unvanı verildi.

Necati Mert, 17 Kasım 2024, Adapazarı'nda 79 yaşında ölmüştür.

Kitapları:
1979 - Gramofonlar, Radyolar, Teypler (Hikâye)
1994 - Minnacık Bir Uçurum (Hikâye)
1996 - Geceye Uçurulan Güvercinler (Hikâye)
2002 - Gönüller Küçüldü (Hikâye)
2011 - Zamansız (Hikâye)
1995 - Paytonun F'si (Deneme)
1997 - Kapıdan ıçeri Girmek (Deneme)
2012 - Kelepir Sepet (Deneme)
1979 - Bir Bir Değilken (Hikâye)
2004 - Ömer Seyfettin İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar (inceleme)
2006 - Öykü Yazmak (inceleme)
2006 - Adalı Sinağrit(Sait Faik) (İnceleme)
1998 - Büyük Düğün (Tiyatro)
1980 - Hindinin Biri (Hikâye)
2008 - Hikâyem Adapazarı (Otobiyografi)
2018 - Sait Faik (Biyografi)
2019 - Şehir ve Ada (İnceleme)


Kaynak:Biyografiler.com