Harland Sanders

Harland Sanders, KFC'nin (Kentucky Fried Chicken) kurucusudur.

Harland Sanders, 9 Eylül 1890 tarihinde Henryville, Indiana, ABD'de 3 çocuklu ailenin en küçüğü olarak doğmuştur. Babası Wilbur David ve annesi Margaret Ann (kızlık soyadı Dunlevy)'dir. Lakabı Colonel'dır. (Albay). Çocukluğunu ailesiyle birlikte Amerika’nın güney eyaletlerinde dolaşarak geçirir. Gençlik yıllarında buharlı gemi pilotu, demiryolu itfaiyecisi ve çiftçi olarak çalışır.

5 yaşında babasını kaybeden Harland Sanders, annesinin para kazanmak için bir domates konserve fabrikasında işe girmesi üzerine küçük kardeşlerinin sorumluluğunu almak durumunda kalır. Henüz 5 yaşında bir çocuk olmasına rağmen, kardeşlerinin altını alma, onların karnını doyurma gibi her türlü ihtiyaçlarını giderir. Ve bu sırada aslında ilerideki işinin de temellerini atar. Çünkü bir mecburiyetten dolayı aşçılıktaki yeteneğini ortaya çıkartacaktır. 10 yaşında iş hayatına atılan küçük çocuk, bulabildiği her türlü işte çalışır. Bu sırada annesi 1899 yılında Edward Park ile bir evlilik yapar, ancak 1900 nüfus sayımına göre annesi tekrar dul kaldı. 1900'de 10 yaşındayken Harland Sanders çiftlik işçisi olarak çalışmaya başladı. 1902 yılında Sanders'ın annesi William Broaddus ile evlendi ve aile Greenwood, Indiana'ya taşındı . Üvey babanın zulmüne daha fazla katlanamayan Harland Sanders, 1903 yılında 12 yaşındayken, yedinci sınıfta okulu bıraktı ve yakındaki bir çiftlikte yaşamaya ve çalışmaya gitti. 13 yaşındayken, evden ayrıldı ve Indianapolis'te at arabaları boyama işine başladı. 14 yaşındayken, çiftlik işçisi olarak çalışmak için güney Indiana'ya taşındı.

1906 yılında annesinin onayıyla Harland Sanders, Indiana, New Albany'deki amcasının yanına taşınmak üzere bölgeyi terk etti. Amcası tramvay şirketinde çalışıyordu ve Harland Sanders'a kondüktör olarak bir iş buldu.

Harland Sanders, 1906 yılının Ekim ayında 16 yaşında iken kimliğindeki doğum tarihi değiştirerek Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'na katıldı ve Küba'da bir kamyon şoförü olarak hizmet taahhüdünü tamamladı ve Küba Pasifleştirme Madalyası (Ordu) ile ödüllendirildi. Şubat 1907'de şerefli bir şekilde terhis edildi. Terhis olunca amcasının yaşadığı Sheffield, Alabama'ya taşındı. Orada, üvey babalarından kaçmak için oraya taşınan kardeşi Clarence ile tanıştı. Amca, Southern Railway'de çalıştı ve Sanders'a atölyelerde bir demircinin yardımcısı olarak bir iş buldu. İki ay sonra Sanders, Alabama, Jasper'a taşındı ve burada seferleri bittiğinde Northern Alabama Railroad'un (Southern Railway'in bir bölümü) lokomotiflerinin kül tablalarını temizleme işi buldu.

Sanders 16 yaşından itibaren itfaiyeci (buhar makinesi ateşçisi) oldu. Hastalandıktan sonra "itaatsizlik" nedeniyle işten atılıncaya kadar yaklaşık üç yıl bu işte çalıştı.

Harland Sanders, 1909 yılından itibaren Norfolk ve Batı Demiryolu'nda işçi olarak çalıştı. Demiryolunda çalışırken, Alabama'nın Jasper ilçesinden Josephine King ile 15 Haziran 1909 tarihinde evlenen Harland Sanders, 22 yaşına kadar trenlerde kondüktörlük yapar. Bu evlilikten 3 çocukları olur. Daha sonra Illinois Central Railroad'da itfaiyeci olarak iş buldu ve ailesiyle birlikte Jackson, Tennessee'ye taşındı. Sanders geceleri La Salle Extension Üniversitesi aracılığıyla yazışmalarla hukuk okudu. Harland Sanders, bir meslektaşıyla kavga ettikten sonra Illinois'deki işini kaybetti. Harland Sanders, Rock Island Demiryolu'nda çalışmak için taşınırken, işinden kovulduktan sonra eşi Josephine 2 kızını da yanına alarak onu terk eder.

1914 yılından itibaren Harland Sanders, üç yıl boyunca Little Rock'ta avukatlık yapmaya başladı ve ailesinin de kendisiyle birlikte taşınması için yeterli ücret kazandı. Avukatlık kariyeri, kendi müvekkiliyle yaşadığı bir mahkeme kavgasının itibarını mahvetmesiyle sona erdi. Olaydan sonra Harland Sanders, Henryville'deki annesinin yanına geri taşınmak zorunda kaldı ve burada Pennsylvania Demiryolu'nda işçi olarak çalışmaya başladı. 1916'da aile, Harland Sanders'ın Prudential Life Insurance Company'de hayat sigortası satma işi bulduğu Jeffersonville'e taşındı. Sanders sonunda itaatsizlik nedeniyle kovuldu. Louisville'e taşındı ve New Jersey'deki Mutual Benefit Life'ta satış işi buldu.

1920 yılında, 30 yaşındayken Harland Sanders, Jeffersonville ve Louisville arasında Ohio Nehri üzerinde bir tekne işleten bir feribot şirketi kurdu. Finansman için çabaladı, kendisi de azınlık hissedarı oldu ve şirketin sekreteri olarak atandı. Feribot anında başarıya ulaştı. 1922 civarında Indiana, Columbus'taki Ticaret Odası'nda sekreter olarak işe başladı. İşinde pek iyi olmadığını itiraf etti ve bir yıldan kısa bir süre sonra istifa etti. Sanders, feribot şirketinin hisselerini 22.000 dolara (bugün 393.000 dolar) bozdurdu ve parayı asetilen lambaları üreten bir şirket kurmak için kullandı. Delco krediyle sattığı bir elektrik lambasını piyasaya sürdükten sonra girişim başarısız oldu.

Harland Sanders, Michelin Lastik Şirketi'nde satış elemanı olarak çalışmak üzere Kentucky, Winchester'a taşındı. 1924'te Michelin New Jersey'deki üretim tesisini kapattığında işini kaybetti. 1924'te tesadüfen Kentucky Standard Oil'in genel müdürüyle tanıştı ve müdür ondan Nicholasville'de bir servis istasyonu işletmesini istedi. 1930'da istasyon Büyük Buhran nedeniyle kapandı.

Yıllar içerisinde buhar makinesi stokçusu, sigorta satıcısı ve benzin istasyonu operatörü gibi birçok işte çalıştı. pek çok farklı işte çalışmasına rağmen hiçbirinde başarılı olamayan Harland Sanders’ın hukuk okuma çabaları da sonuçsuz kalır. 40 yaşına gelmesine rağmen bir baltaya sap olamayışı yüzünden umutsuzluğa kapılan Harland Sanders, bir dönem intihar etmeyi bile düşünür. Fakat daha sonra yemek yapma konusundaki yeteneğini hatırlayarak, kendisine bir dükkan açmaya karar verir.

29 Ekim 1929'da Amerika Birleşik Devletleri'nde Büyük Buhran, borsanın çökmesiyle başlayan ciddi bir küresel ekonomik durgunluk zamanında; 1930 yılında Shell Oil Company, Sanders'a satışlardan bir yüzde ödemesi karşılığında Kentucky, North Corbin'de kira ödemeden bir servis istasyonu teklif etti. 1930 yılında 40 yaşına geldiğinde, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kentucky eyaletinde olan ve Tennessee eyalet sınırına 40 km uzaklıktaki Corbin adlı şehirde şehirlerarası yol kenarında benzin istasyonu ve restoranı olan bir motel işletmeye başladı ve menüsünde kendine has hazırladığı Güney Amerika tarzı kızarmış tavuklara yer verir. Benzin almaya gelen müşterilerine yemek servisi de veren Harland Sanders’ın lezzetli menülerinin ünü kısa süre içerisinde tüm eyalete yayılır. Hatta kendisine eyalet mutfağına yaptığı katkılardan dolayı 1935 yılında Kentucky valisi Ruby Laffoon tarafından Kentucky Albay (Colonel) rütbesi verilir.

Temmuz 1939'da Harland Sanders, Kuzey Carolina , Asheville'de bir motel satın aldı. North Corbin'deki restoranı ve moteli Kasım 1939'da çıkan bir yangında yok oldu ve Sanders, 140 kişilik bir restorana sahip bir motel olarak yeniden inşa ettirdi.

Temmuz 1940'a gelindiğinde (50 yaşında), Sanders tavuğu tavada kızartmaktan daha hızlı pişiren bir basınçlı fritözde kızartmak için "Gizli Tarifi" ni tamamlamıştı. Harland Sanders, 1940 yılında nihayet günümüzde hala değişmeden kullanılan ve gizliliğini koruyan 11 baharatlı eşsiz karışımını mükemmel bir hale getirir.

Amerika Birleşik Devletleri Aralık 1941'de II. Dünya Savaşı'na girdiğinde, benzin karneye bağlandı ve turizm kuruduğunda Sanders, Asheville moteli kapatmak zorunda kaldı. 1942'nin sonlarına kadar Seattle'da bir yönetici olarak çalıştı. Daha sonra Tennessee'deki bir mühimmat fabrikasında hükümet için kafeteryalar işletti ve ardından Oak Ridge, Tennessee'de yardımcı kafeterya müdürü olarak çalıştı.

Çeşitli baharatlarla hazırlanan ve genellikle tavuk yemeklerinde kullanılan özel sosunun çok beğenildiğini fark edince, tarifini geliştirir. Müşterilere daha iyi hizmet verebilmek adına yolun karşısına da bir motel açan girişimci, 1947’de ayrı yaşadığı eşinden boşanır ve sekreteri Claudia Ledington ile evlenir.

1949 yılında ikinci kez albay (Colonel) unvanı verilen Harland Sanders işleri yoluna koysa da büyük bir sınavdan daha geçecektir. Çünkü kızarmış tavuklarıyla ülkenin en sevilen uğrak noktalarından biri olan tesisinin bulunduğu yol, yeni otoban yüzünden kullanılmaz hale gelir. Müşterilerin sayısı günden güne daha çok azalır ve Harland Sanders sonunda biriken borçlarını ödeyebilmek için her şeyini satmak durumunda kalır. Artık 62 yaşına gelmiş ve bir kez daha beş parasız kalmış yaşlı bir adamdır.

Bütün servetini kaybetmesine rağmen vazgeçmeyen girişimci Harland Sanders'in elinde kalan tek şey emekli maaşıdır. Bir süre boyunca düşünen Harland Sanders, ardından elindeki tarifle birlikte ülkenin tüm restoranlarının kapısını çalmaya başlar. Arabasında yatıp kalmaya başlayan Harland Sanders, tarifini satmaya çalışır ancak hiçbir restoran onunla ilgilenmez. Hatta rivayet o ki Amerikalı yaşlı adam tam 1008 restorandan geri çevrildikten sonra teklifini kabul edecek bir yer bulur.

Ürün başına ödeme alan Harland Sanders’ın lezzetli tarifi yine çok tutulur. Ve kısa sürede yüzlerce restoran, onun tarifi için sıraya girer. Kentucky Fried Chicken’ın bir efsane haline gelmesi üzerine Harland Sanders şirketini 1964 yılında 2 milyon dolar karşılığında yatırımcı John Y. Brown Jr.’a satar. Ayrıca KFC’nin resmi yüzü olarak kalması için de her yıl 250.000 dolar ödeme alacaktır. Ancak, Kanada'daki operasyonların kontrolünü elinde tuttu ve Kentucky Fried Chicken için maaşlı bir marka elçisi oldu.

Harland Sanders, 1965 yılında Kanada'daki franchise'larını denetlemek için Toronto'nun bir banliyösü olan Mississauga, Ontario'ya taşındı ve hem Kanada'da hem de ABD'de franchise ve görünüm ücretleri toplamaya devam etti. Sanders, 1965'ten 1980'deki ölümüne kadar Mississauga'nın Lakeview bölgesinde 1337 Melton Drive'da bir bungalov satın aldı ve orada yaşadı.

Daha sonraki yıllarında, KFC restoranlarında servis edilen yiyecekleri ve kalitesini düşürdüğünü söylediği maliyet azaltma önlemlerini sert bir şekilde eleştirdi ve yiyeceklerden "duvar kağıdı tadında" "kahrolası pislik" olarak bahsetti.

Harland Sanders, 1950 yılında bugün tüm dünyanın onu tanımasını sağlayan ikonik beyaz takım elbisesini ilk kez giyer. O günden sonra ne zaman kamuya açık bir yerde göründüyse sadece bu beyaz takımı giymeye devam eder.

Harland Sanders, ilk olarak Utah'lı Pete Harman'ın işlettiği; Kentucky Fried Chicken franschising restoranı, 1952 yılında Utah eyaletinde Salt Lake City yakınlarında açılır.

Harland Sanders, Kentucky eyaletindeki Corbin adlı şehirde olan restoranını 1956 yılında satar ve yeni KFC franchising anlaşmaları yapmak için yola çıkar. “Kovadan tavuk yemek” dendiğinde aklınıza KFC gelir. 1957’de ilk olarak KFC tarafından sunulan tavuk kovaları, artık dünya genelinde tanınıyor.

Franchising ağı bütün ABD genelinde büyümeye devam ederken, Harland Sanders yavaşlamanın zamanının geldiğini hisseder ve KFC’yi 1964 yılında yatırımcılara satar. 1976 yılında Harland Sanders, dünyanın en çok tanınan 2. ünlüsü olur. Harland Sanders’ın yüzü, bugün ikonik hale gelen markanın logosunun tam merkezine yerleşir.

Evlilikleri :
1.eşi :15 Haziran 1909 tarihinde Josephine King ile evlendi. 1947 yılında boşandı. İlk eşi Josephine King 6 Aralık 1975 yılında 87 yaşında öldü. Harland Sanders'in Mildred Sanders Ruggles, Margaret Sanders, Harland Sanders, Jr. adlarında 3 çocuğu vardır.
2.eşi: 1949 yılında Claudia Ledington ile evlendi. (e. 1949–1980) . İkinci eşi Claudia Price 31 Aralık 1996 yılında 94 yaşında öldü.

Harland Sanders, 16 Aralık 1980, Louisville, Kentucky, ABD'de 90 yaşında lösemi ve zatürre hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölmüştür.

Harland Sanders'in KFC (Kentucky Fried Chicken) adlı şirketi 1986 yılında PepsiCo’ya, 2002 yılında ise Yum! Brands’a satılır.

KFC (Kentucky Fried Chicken) dünya çapında 145'ten fazla ülke ve bölgedeki 30.000'den fazla restoranda hizmet vermeye devam ediyor.

Kaynak:Biyografiler.com