Emmeline Pankhurst, radikal feminizm kuramcısı, süfrajet ve kadın hakları savunucusudur.

Emmeline Pankhurst, 15 Temmuz 1858 tarihinde Moss Side, Manchester, İngiltere’de Robert Goulden ve Sophia Crane’nin kızı olarak doğmuştur. 15 yaşına geldiğinde 1873- 1879 yılları arasında Paris’te bulunan bir kız okulunda okudu. Okul bitip de İngiltere’ye döndüğünde 1879 yılında kendinden 24 yaş büyük olan avukat Richard Marsden Pankhurst (1834–1898) ile evlendirildi.

Köleliğe, tahıl yasalarına karşı ve kadınların seçme ve seçilme hakkı için Liberal Parti’nin desteklediği orta sınıf bir ailenin içinde büyüyen Emmeline Pankhurst, daha 14 yaşındayken kadınların seçme ve seçilme hakkı üzerine yapılan toplantıya katılmıştır.

Kadınlara oy hakkı verilmesi için yürüttüğü 40 yıllık mücadelenin sonunda İngiltere’de kadınlar erkeklerle eşit oy hakkı elde etmişlerdir. Kızı Christabel Harriette Pankhurst de (1880-1958) kadınlara oy hakkı hareketinin önde gelen adlarındandı.

İngiliz filozof John Stuart Mill’in arkadaşı, hukukçu Richard Marsden Pankhurst ile evlenen Emmeline Pankhurst’un kocası İngiltere’de kadınlara oy hakkı verilmesini öngören ilk yasa tasarısını (1860’ların sonları) ve evli kadınların mülkiyet haklarına ilişkin 1870 ve 1882 tarihli yasaları kaleme alan kişiydi.

Emmeline Pankhurst’un kurduğu Kadınlara Oy Hakkı Birliği’nin yürüttüğü mücadele sonucunda evli kadınlar 1894 yılında yerel yönetim görevlilerinin seçiminde oy kullanma hakkını elde ettiler. 1895 yılından sonra Manchester’da çeşitli belediye görevleri üstlenen Emmeline Pankhurst, 10 Ekim 1903 tarihinde kızı Christabel ve dört arkadaşı ile birlikte Manchester’da Toplumsal ve Siyasal Kadın Birliği’ni (WSPU) kurarak, zamanının büyük bölümünü birlik çalışmalarına ayırmaya başladı.

Emmeline Pankhurst’un kurduğu Toplumsal ve Siyasal Kadın Birliği (WSPU) şiddetsizlik teorisini geliştirmiştir ve daha sonraları bu teori ABD’de kadın hareketleri, Hindistan’da Mahatma Gandhi’nin Britanya kolonilerine karşı yürüttüğü; ayrıca Martin Luther King’in öncülüğünü yaptığı Amerikan-İngiliz vatandaşlık hakları hareketi için kullanılmıştır.

WSPU ilk kez 13 Ekim 1905 tarihinde, üyelerinden kızı Christabel Pankhurst ve Annie Kenney’nin katıldıkları Liberal Parti toplantısından, kadınların oy hakkı konusunda açıklama istemeleri nedeniyle atılmaları, ardından polise saldırdıkları gerekçesiyle tutuklanmaları ve para cezası ödemeyi reddettikleri için cezaevine gönderilmeleri sonucunda ilk kez dikkatleri üzerine çekti.

Emmeline Pankhurst 1906 yılından sonra WSPU’nun etkinliklerini Londra’dan yönetmeye başladı. Liberal hükümeti kadınların oy hakkını elde etmesinin önündeki başlıca engel olarak gördüğünden seçimlerde bu partinin adaylarına karşı etkin kampanyalar yürüttü. Yandaşları ise hükümet toplantılarını engelleyici eylemler düzenledi. 1908-1909 yıllarında üç kez tutuklanan Emmeline Pankhurst, 1910 yılında geçici olarak ara verdiği eylemlerine, kadınlara oy hakkıyla ilgili “uzlaşma” niteliğindeki bir yasa tasarısının hükümet tarafından engellenmesi üzerine yeniden başladı.

Temmuz 1912’den sonra WSPU’nun eylemlerinin şiddet yanı ağır basmaya başladı. Özellikle komplo suçundan hakkında tutuklama kararı çıkınca Paris’e kaçan kızı Christabel Pankhurst’ün yönlendirdiği kundaklama eylemleri büyük yankı uyandırdı. Bu arada Emmeline Pankhurst de bir yıl içinde 12 kez tutuklanarak toplam 30 gün hapis yattı.

3 Nisan 1913 tarihinde Old Bailey Ceza Mahkemesi’nde Britanya Bütçe Başkanı David Llyod George’un villasına yapılan bomba saldırısının azmettiricisi olarak üç yıl hapis cezası aldı. Bu kararın ardından kadın hakları savunucuları polis ile sokak çatışmalarına girdi, resmi kurumlara ve eylemciler, biber ve ölü bir kedi atılan başbakan Herbert Asquith gibi tanınmış kişilere saldırılar düzenledi. Protestolar kundaklama ve bombalı saldırılar şeklinde bütün ülkeye yayıldı ve basında Reign of Terror (Terör Dönemi; Fransa’da, Fransız Devrimi’nin ardından on ay süreyle iktidarı ele geçiren Jakobenlerin yürüttüğü kanlı dönem) gibi görüldü. Emmeline Pankhurst’un Holloway Hapishanesi’ne girmesi ile başladığı açlık grevi nedeni ile 12 Nisan 1913 tarihinde sağlık durumunun kötü olmasından dolayı tekrar serbest bırakıldı.

Bu arada ülkedeki karışıklık giderek güçlü bir hal almıştır. Bombalı saldırılar düzenlenmiş, posta kutularına asit dökülmüş, kiliseler kundaklanmış ve toplu taşıma araçlarına zarar verilmiştir. Sempatizanlar pazar ayinlerinde, ülkedeki birçok kilise yakılırken, St. Paul Katedrali ve Westminister Abbey’de “God save Emmeline Pankhurst” (Tanrı Emmeline Pankhurst’u korusun) şeklinde tempo tutturmuştur. Olaylar, 1 Haziran 1913 tarihinde Epsom’da düzenlenen at yarışında, kralın atının önüne atlayan, ağır yaralanan ve kısa bir süre sonra ölen süfrajet Emily Davison’un ölümü ile doruk noktasına ulaşmıştır.

22 Mayıs 1914 tarihinde ise, Birleşik Krallık hükümdarı V. George’a dilekçe vermeye çalışırken Buckingham Sarayı önünde emniyet müdürü Rolfe’nin Emmeline’i gözaltına alırken çekilen fotoğraf, aynı gün Londra’daki birçok gazetede manşet ve kadın hareketlerinin “görsel” ilk fotoğrafı oluyor.

1914 yılında I. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine, kızı Christabel’le birlikte oy hakkı kampanyasına son verdiğini açıkladı ve hükümet kadınlara oy hakkı mücadelesi sırasında hapse girmiş bütün tutukluları serbest bıraktı.

Emmeline Pankhurst, 1918 yılında Muhafazakâr Parti’ye katıldı, fakat politik anlamda fazla aktif olmamıştır. Kasım 1918’den itibaren 21 yaş üstü kadınlar parlamentonun üyesi olabildiler; fakat seçme hakları yoktu.

Kadınlara oy hakkı konusunda konferanslar vermek üzere üç kez ABD’ye giden Emmeline Pankhurst, savaş sırasında yaptığı ABD, Kanada ve Rusya gezilerinde kadınları fabrikalarda çalışmaya teşvik etti. Savaştan sonra bir süre ABD, Kanada ve Bermuda’da yaşadı. 1926 yılında İngiltere’ye dönüşünde Muhafazakâr Parti tarafından Londra’nın doğusundaki bir seçim bölgesinden aday gösterildiyse de seçimlerden önce sağlığı bozuldu. Kadınlara erkeklerle eşit oy hakkı tanıyan 1928 tarihli Temsil Yasası ölümünden birkaç hafta önce parlamentodan geçti.

Emmeline Pankhurst, Aralık 1879 yılında kendinden 24 yaş büyük olan avukat Richard Marsden Pankhurst (1834–1898) ile evlendirildi. Christabel Harriette (1880–1958), Estelle Sylvia (1882–1960), Frank (1884–1889; beş yaşındayken difteri hastalığına yakalandığından dolayı ölmüştür), Adela (1885–1961) ve Harry (1889–1910) adlarında beş çocuğu olmuştur.

Emmeline Pankhurst, 14 Haziran 1928 tarihinde Hampstead, Londra, İngiltere’de 70 yaşında ölmüştür.

Emmeline Pankhurst’ün otobiyografisi My Own Story (Öyküm) 1914’te, kızlarından Sylvia Pankhurst’ün yazdığı The Life of Emmeline Pankhurst (Emmeline Pankhurst’ün Yaşamı) ise 1935’te yayımlandı.

Kaynak:Biyografiler.com