Salmonella

Salmonella
Adını Amerikalı veteriner patolog Daniel Elmer Salmon'dan alan Salmonella (Şekil), Enterobacteriaceae ailesinden hareketli, gram negatif, spor oluşturmayan, aerobik ila fakültatif anaerobik basil cinsidir(Bakteri). 1880'de Karl Joseph Eberth, tifo ateşi olan hastaların örneklerinde Salmonella'yı ilk gözlemleyen kişi oldu. Salmonella, daha önce kendi anısına Eberthella typhosa olarak adlandırılıyordu. 1884'te Georg Gaffky, tifo ateşi olan hastalardan bu basili (daha sonra Salmonella Typhi olarak tanımlandı) başarıyla izole ederek Eberth'in bulgularını doğruladı.

Kısa bir süre sonra, Daniel Elmer Salmon ve asistanı Amerikalı bakteriyolog Theobald Smith, domuzlardan Salmonella Choleraesuis'i izole ettiler ve bu mikrobun domuz kolerasının etkeni olduğunu yanlış bir şekilde varsaydı. Daha sonra, Fransız bakteriyolog Joseph Lignières, Daniel Elmer Salmon'un çabalarını takdir ederek cins adı olarak Salmonella'yı önerdi.

Salmonella, tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu, Gram-negatif bir enterobakteri cinsidir. Salmonella türleri hareketlidir (motildir), hidrojen sülfür üretirler.

Tarihçe
Salmonella Amerikalı bir patolog olan Daniel Elmer Salmon'a atfen adlandırılmıştır, ancak aslında bakteriyi 1885'te domuzlarda ilk keşfeden onun ortağı Theobald Smith'tir (Smith anafilaksi üzerine çalışmalarıyla daha iyi bilinir).

Mikrobiyoloji
Salmonella Gram-negatif bir bakteridir. Klinik laboratuvarda genelde MacConkey agar, XLD agar, XLT agar, DCA agar veya Önöz agar ile izole edilir. Bağırsak enfeksiyonuna neden oldukları ve sağlıklı bağırsakta bulunan diğer bakteriler çok daha fazla sayıda olduğu için, ilk izolasyonunda seçici (selektif) bir ortam kullanılması gerekir. Klinik numunelerde salmonella sayıları o kadar düşük olabilir ki dışkı rutin olarak bir zenginleştirme kültürüne tabi tutulur, örneğin selenit buyyonu veya Rappaport Vassiliadis soya pepton buyyonu. Bu ortamlar normal bağırsak florasının büyümesine engelleyicidir ama salmonella türlerinin çoğalmasını sağlarlar. Ardından, zenginleştirme ortamını birincil seçici ortama inoküle ederek salmonellalar izole edilir. Kan agarında 2–3 mm çaplı, nemli koloniler oluştururlar. Hücreler uzun süre 25-28 °C aralığında büyütüldükleri zaman bazı türler bir biyofilm oluştururlar, bu biyofilm karmaşık karbonhidratlar, selüloz ve proteinlerden oluşur. Salmonellalar genelde laktoz fermantasyonu yapmazlar; çoğu hidrojen sülfür üretir, ferrik amonyum sitrat içeren ortamda bu gaz tepkiyerek kolonilerin ortasında siyah bir nokta oluşmasına neden olur.

Salmonella (salmonelloz), bağırsak yolunu etkileyen yaygın bir bakteriyel hastalıktır. Bakterilerin neden olduğu en yaygın gıda zehirlenmesi türlerinden biri olan salmonella, hayvan ve insan bağırsaklarında yaşar ve dışkı (dışkı) yoluyla dışarı atılır. İnsanlara en sık kontamine su veya yiyecekler yoluyla bulaşır. Salmonella enfeksiyonu yaz aylarında daha sık izlenirken genel olarak, çocukların salmonella kapma ihtimali diğer yaş gruplarından daha yüksek olmaktadır.

Bazı kişilerde hiçbir semptom göstermeyen salmonella enfeksiyonu, genellikle bulaştan 12 ila 72 saat sonra ortaya çıkan ishal, ateş ve mide krampları ile belirti verir. Bununla birlikte salmonellanın belirtileri arasında baş ağrısı, mide bulantısı, kusma ve iştahsızlık da görülür. Bu belirtiler genellikle 4 ila 7 gün devam ederken, bazı kişilerde belirtiler daha ciddi şekilde seyredebilir.

Salmonella belirtileri şöyledir:

İshal
Ateş
Mide krampları
Mide bulantısı ve kusma
Baş ağrısı
İştahsızlık

İshal
Salmonella Bakterisinin sık görülen belirtilerinin başında ishal gelir. Bozulmuş besinleri tüketmek, çiğ veya az pişmiş et-tavuk yedikten sonra yaygın olarak görülen salmonella virüsü ile birlikte ishalin görülme riski çok fazladır.

Ateş
Salmonella hastalığında vücut bir nevi zehirlenme geçirir. Bunun etkisiyle de yüksek ateş semptomu görülebilir. Ateşin çok yüksek seyrettiği ve düşmediği durumlarda doktora başvurmak önemlidir.

Mide krampları
Salmonella bağırsakları olumsuz etkilemesiyle kişi mide krampları da yaşayabilir. Krampların çok şiddetli seyrettiği vakalar olabilir.

Mide bulantısı ve kusma
Mide bulantısı ve kusma da salmonella virüsünün bulaşması sonucunda yaşanabilecek yaygın belirtiler arasındadır.

Baş ağrısı
Salmonellanın etkilerinden bir diğeri de baş ağrısıdır. Baş ağrısı ilk etapta ortaya çıkmasa da virüsün şiddetli seyrettiği vakalarda yoğun bağ ağrısı da yaşanabilir.

İştahsızlık
Salmonella belirtilerinden biri de iştahsızlıktır.

Salmonella Neden Olur?
Salmonella bakterileri insanların, hayvanların ve kuşların bağırsaklarında yaşar. Çoğu insan, dışkı ile kontamine olmuş yiyecek veya su tüketerek salmonella ile enfekte olur. Yani enfeksiyonun başlıca sebebi bakteri ile temas etmiş yiyecek ve içeceklerin tüketilmesidir.

Salmonella Enfeksiyonu Nasıl Bulaşır?
Salmonella enfeksiyonu, salmonella bakterisinin insan vücuduna girmesi sonucunda meydana gelir. Hasta olan hayvan ve insan dışkısı ile temas etmek başta olmak üzere hayvan ve insan dışkısına bulaşmış az pişmiş yiyecekleri yemek, süt ve yıkanmamış çiğ sebze ve meyveleri tüketmek, çiğ etle temas eden yüzeylerde hazırlanan yiyecekleri yemek, yemek hazırlamadan önce ellerin yıkanmaması ile kaplumbağa, yılan, kertenkele, kuş ve civciv gibi salmonella bakterisi taşıma riski yüksek olan hayvanları tutmak ve öpmek salmonella bulaşma yolları arasında yer almaktadır.

Salmonella Nasıl Teşhis Edilir?
Salmonella enfeksiyonunun semptomları başka hastalıklarla benzerlik gösterir. Özellikle ishal, kusma, ateş ve mideye giren krampların salmonella sebepli olduğunu belirleyebilmek için hastaya gaita (dışkı) testi yapılması gerekmektedir. İnsanlarda bu semptomların ortaya çıkmasına sebep olan 2 binden fazla farklı tipte salmonella bakterisi bulunmaktadır. Yapılacak olan dışkı testi, hastanın hangi antibiyotiği kullanması gerektiğini belirleme açısından önem taşımaktadır.

Salmonella Tedavisi
Salmonellaya maruz kalan çoğu insan ortalama 4-7 gün içinde iyileşir ve genellikle tedaviye ihtiyaç duymaz. Bu süreçte kişinin ishal nedeniyle kaybettiği sıvıyı yerine koymak için bol sıvı tüketmesi gerekmektedir. Ancak ishal, kusma gibi semptomları şiddetli şekilde yaşayan ve hastalığı bir haftadan uzun süren kişiler tedavilerini hastaneye yatarak gerçekleştirebilir. Bu hastalara hastanede intravenöz sıvılarla tedavi uygulanır. Bununla birlikte risk grubunda olan bebekler, 65 yas üstü kişiler, kanser hastaları gibi bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler ile kan dolaşımında bakteri bulunan kişileri tedavi etmek amacyıla antibiyotik uygulanır.

Salmonella'dan Korunma Yolları Nelerdir?
Salmonelladan korunmak için öncelikle hijyene dikkat etmek gerekir. Eller sık sık yıkanmalı, yiyecekler güvenli bir şekilde hazırlanmalı ve iyice yıkanmalı, çiğ et, süt veya yumurta tüketilmemelidir. Bunlara dikkat ederek salmonella riski azaltılabilir.

Salmonella virüsünde korunma yolları şöyle sıralanabilir:

Eller yıkanmalıdır
Yiyecekler güvenli bir şekilde hazırlanmalıdır
Bulaştan kaçınılmalıdır
Çiğ et, süt veya yumurta ürünleri yenilmemelidir
Çapraz bulaşmayı önlemek için çiğ et, kümes hayvanları ve deniz ürünleri buzdolabında diğer yiyeceklerden uzakta saklanmalıdır.
Mutfakta çiğ et ve meyve ile sebzeler için ayrı kesme tahtası kullanılmalıdır
Pişmiş yiyecekler asla önceden çiğ et içeren yıkanmamış kaplara konulmamalıdır
Yiyecek hazırlama yüzeyleri sabun ve suyla iyice yıkanmalıdır
Çiğ yumurta yemekten kaçınılmalıdır. Ev yapımı kurabiye hamuru, dondurma, mayonez gibi ürünler çiğ yumurta içerir. Çiğ yumurta tüketmeniz gerekiyorsa, pastörize edildiğinden emin olun.
Yiyecekler uygun şekilde pişirilmeli ve saklanmalıdır
Kuş, kaplumbağa, kertenkele gibi hayvanlarla temasta dikkatli olunmalı, hayvanlar öpülmemedir.
Kümes hayvanlarının etleri iyi pişirildikten sonra yenmelidir.