İngiliz teorik fizikçi Peter Higgs ayrı atomaltı parçacıklar üzerine yaptığı çalışmalarla 2013 yılında Nobel ödülü kazanmıştır.

Peter Higgs, 29 Mayıs 1929 tarihinde Newcastle upon Tyne, İngiltere'de doğmuştur. Annesi Gertrude Higgs, bababsı Thomas Higgs'dir. Babası BBC’de ses mühendisi olarak çalışıyordu. Çocukluk döneminde astım hastalığı yüzünden ve babasının işi yüzünden ailenin taşınması ile İkinci Dünya Savaşı sırasında Peter Higgs’in ilkokul derslerini kaçırmasına neden oldu bu yüzden evde eğitim gördü. Sonrasında babası Bedford’a taşındı, Peter Higgs annesi ile birlikte Bristol’de kaldı, çocukluğunun büyük kısmı burada geçti. 1941-1946 yılları arası Bristol’de bulunan Cotham Grammar okuluna gitti. Okulun eski mezunlarından, kuantum mekaniğinin kurucularından Paul Dirac’tan etkilendi. 17 yaşında iken 1947 yılında Higgs City of London okuluna başladı, matematik üzerinde yoğunlaştı, sonrasında 1947 yılında King’s College London’da öğrenim görmeye başladı. 1950 yılında birinci sınıf onur seviyesi ile mezun oldu. 1952 yılında mastarını tamamladı. Royal Commission for the Exhibition of 1851 tarafından 1851 Research Fellowship üyeliği ile ödüllendirildi. Doktorasını Charles Coulson ve Christopher Longuet-Higgins denetimi altında moleküler fizik üzerine yaptı. Doktorasını 1954 yılında “Moleküler titreşimler teorisi ile ilgili problemler” başlılkı tezi ile tamamladı.

Peter Higgs, 1954-1956 yılları arasında University of Edinburg’ta kidemli araştırma görevini yerine getirdi. Imperial College London ve University College London üniversitelerinde çeşitli görevlerde bulundu, ayrıca geçici olarak matematik derslerine de girdi. 1960 yılında Tait Institute of Mathematical Physics’te öğretim üyesi olarak görev almak için Univesity of Edinburg’a geri döndü. O yıllarda Nükleer Silahsızlanma Kampanyası ve Greenpeace'de aktif faaliyetlerde bulundu. Silahsızlanma hareketi sırasında aktivist arkadaşı Jody Williamson ile tanıştı ve ona âşık oldu. 1963 yılında evlendiler.

1970 yılında doçentliğe yükseltildi ve 1983 yılında Royal Society of Edinburgh üyesi oldu.

Peter Higgs, 1980 yılında Edinburg Üniversitesinde teorik fizik makamına atandı. 1983 yılında Fellow of Royal Society (FRS) topluluğuna katıldı, 1984 yılında Rutherford Medal ödülünü kazandı ve 1991 yılında Institute of Physics üyesi oldu. 1996 yılında Edinburg Üniversitesiden profesör olarak emekli oldu. 2008 yılında Swansea Üniversitesi, parçacık fiziğindeki çalışmaları adına onursal üyelik verdi.

Peter Higgs Edinburg’ta ilk olarak kütle ile ilgilenmeye başladı, teorik alanda da sonradan kütle kazanmış bir parçacık üzerine fikirler geliştirmeye başladı. Sonrasında bu alan Higgs alanı olarak bilinecekti. Peter Higgs bu alanın uzayda yayıldığını ve temas ettiği bütün temel atomaltı parçacıklara kütle kazandırdığını öne sürdü.

Princeton'dan Philip W. Anderson'ın süper iletkenliği açıklamak için kullandığı bir fikri uyarlayan Higgs, uzayın görünmez bir enerji alanıyla, bir çeşit ‘kozmik bir pekmezle’ dolu olduğunu öne sürdü.

Bu alan, içinde hareket etmeye çalışan bazı parçacıklara tıpkı bara ulaşmaya çalışan bir ünlüye yapışan bir grup gibi etki ediyor ve bizim kütle dediğimiz şeyi kazandırıyordu. Bazı durumlarda, bu alandan bir parçanın ayrılıp yeni bir parçacık olarak ortaya çıkabileceğini not düştü. Ancak konuyla ilgili ilk makalesi reddedilince, kendi deyimiyle ‘renklendirerek’ yeniden yazdı ve sonunda ‘Higgs bozonu’ olarak adlandırılacak yeni parçacığa vurgu yapan yeni bir paragraf ekledi.

Bu parçacık, 1967'de Teksas Üniversitesi'nden Steven Weinberg tarafından zayıf ve elektromanyetik kuvvetlerin birleştirilmesinde kilit unsur ilan edildiğinde büyük bir olay oldu. Hollandalı teorisyen Gerardus't Hooft 1971'de tüm şemanın matematiksel olarak mantıklı olduğunu kanıtladığında daha da önemli bir mesele hâline geldi.

Fizikçi Benjamin Lee 1972'de bir konferans sırasında (Weinberg makalesinde ilk olarak Higgs'in makalesine atıfta bulunduğu için) parçacığa ‘Higgs bozonu’ adını verdi. Aslında Higgs'in çalışmaları daha sonra başka bir yöne gitti. Ancak onun makalesi belirleyici olmaya devam etti.

8 Ekim 2013 tarihinde Peter Higgs ve François Englert’in atomaltı parçacıkların kütlelerinin kaynağını açıklayacak teorik mekanikleri keşfi ve Atlas Ve CMS deneylerinde oluşacak parçacığı öngördükleri için nobel ödülüne layık görüldüler.

Peter Higgs, 1963 yılında Jody Williamson ile evlendi. Christopher ve Jonathan adlarında iki oğlu vardır. Dil bilimci eşi Jody Williamson 2008 yılında hayata veda etmişti.

Peter Higgs, 1996'da emekli olana kadar ders vermeye devam etti. 1999 yılında şövalyelik teklifini geri çevirdi. 2013 yılında bunun nedenini şöyle açıkladı: “Açıkçası onurlandırma sistemi konusunda şüphelerim var. Büyük ölçüde siyasi amaçlar için kullanılıyor.”

Peter Higgs, 8 Nisan 2024 Edinburgh, İskoçya'da 95 yaşında ölmüştür.

Aldığı ödüller:
1981 - Royal Society Hughes madalyası,
1984 - Institue of Physics Rutherford madalyası,
1997 - European Physical Society tarafından yüksek enerjili parçacık fizik ödülü,
1997 - Paul Dirac Madalyası ve Fizik Enstitüsü Ödülü
2004 - Wolf Fizik Ödülü
2009 - Oskar Klein Memorial Lecture Royal Swedish Academy of Sciences,
2010 - Amerikan Fizik Derneği JJ Sakurai Ödülü
2011 - Edinburgh Ödülü
2013 - Nobel Fizik Ödülü,
2015 yılında Royal Society, Dünya’nın en eski bilimsel ödülü olan Copley madalyası ile Higgs'i onurlandırdı.

Kaynak:Biyografiler.com