Psikofizyoloji ve deneysel psikoloji alanlarının kurucusu sayılan Rus fizyolog, psikolog ve hekim. Köpekler üzerinde yaptığı klasik koşullanma deneyi ile 1904 yılında Fizyoloji ve Tıp alanında Nobel ödülü kazanmıştır.

Ivan Petrovich Pavlov, 14 Eylül 1849 tarihinde, Ryazan, Rusya’da dünyaya geldi. Gençlik yıllarını bu şehirde geçiren ve yüksek öğrenim için Ryazan Dini Okulu’na kayıt olan Pavlov, buradaki eğitimini daha bilimsel bir eğitim almak üzere yarıda keserek Saint Petersburg Üniversitesi’ne kayıt oldu ve 1878 tarihinde bu okuldan doktorasını almaya hak kazandı.

1890’lı yıllarda, köpekler üzerine yaptığı bir araştırma sonucunda, köpeklerin daha yiyecek kendilerine ulaşmadan önce salya salgılamaya başladığını keşfeden Pavlov, bu konu üzerine çalışmaya başladı. Genel olarak belirli tepkilere koşullana köpekler, onun gözlemlediğine göre her gün kendilerine yemek getiren asistanın daha ayak seslerini duydukları anda salya salgılamaya başlıyorlardı. Bu gözlem, bilimadamının klasik koşullanma üzerine yapacağı büyük çalışmaya önayak oldu.

, Pavlov’un ünlü klasik koşullanma deneyi, tam olarak şu şekildeydi; Bilimadamının denek olarak seçtiği köpeğe ilk olarak birkaç kez zil çalınır. Fakat köpek tepki vermez. Sonradan et verilir. Köpeğin salyaları akar. Sonra et ile birlikte zil çalınır. Daha sonra et verilmediği halde zil çalındığında köpeğin ağzının suyunun aktığı görülür. Şartlı ya da şartlandırılmış refleks denen olay da budur. Pavlov, bu davranışın, psikolojik etkinlikle özdeş olan yüksek düzeyde sinir etkinliğinin belirtilerinden biri olduğunu öne sürdü ve psikoloji alanında geçerli tek yaklaşımın deneysel yöntem olduğunu vurguladı. Bu çalışması Pavlov’a 1904 yılında Fizyoloji ve Tıp alanında Nobel ödülü kazandırdı. Bu çalışma daha sonraki yıllarda Carl Jung ve William Sargant gibi pek çok başarılı bilimadamını etkiledi.

Bütün hayatını bilime adayan ve pozitivm ekolünün en sadık izleyicilerinden birisi olan Pavlov, bu tavrını ölüm anına kadar sürdürdü. 73 yaşındayken geçirdiği bir tramvay kazası sonrasında (hareket halindeki tramvaydan acelesi olduğu için aşağıya atlayıp ayağını kırmıştı) bile bilim için yaptığı çalışmaları bırakmayan Pavlov, Soyvet yönetimi tarafından da en fazla tutulan bilimadamlarından birisiydi; öyle ki bizzat Vladimir Ilyich Lenin tarafından destekleniyordu.

Ivan Pavlov, 27 Şubat 1936 tarihinde, Leningrad, SSCB’de yakalandığı zatürre nöbetini atlatamayarak hayatını kaybetti. Bilime o kadar içten bir bağla bağlıydı ki, ölmeden önceki son dakikalarını eski bir öğrencisi olan nöropatolog bir arkadaşıyla hastalığının sebeplerini tartışarak geçirdi.

Ölümünden sonra, 2004 yılında, Nobel Ödülü'nü alışının 100. yıl dönümünde, Fizyoloji Enstitüsü'nün bulunduğu yere Pavlov' un anısına bir anıt yapıldı. Çalışmalarının devamı sağlamak için yeni enstitüler kuruldu ve buralarda birçok bilim insanı yetişti.

Kaynak:Biyografiler.com