Teremin

Teremin
“Teremin” Müzik Aleti Hakkında Birkaç Ufak Bilgi :


Teremin, çalarken temas gerekmeyen müzik aletidir. Dünya'nın ilk elektronik müzik aletlerinden biri olarak kabul edilir. İlk elektronik müzik aletidir diyenler de vardır. İsmini mucidi olan Rus Profesör Leon Theremin'den alır, 1928'de mucidi tarafından patenti de alınmıştır. Orijinal adı Termenvox veya Aetherphone'dur. Daha sonra ingilizceleşerek zamanla "Theremin" adını almıştır.

Kontrolü iki metal anten arasında sağlanır, bu antenler aleti çalan kişinin ellerinin pozisyonunu algılarlar. Bir el ile titreşim dalgaları gönderilir diğer el ile de sesin şiddeti ayarlanır. Teremin ürkütücü sesler ile birleşik bir alettir. Elektrik sinyalleri teremin üzerinde büyütülür ve bağlı olan hoparlörlere gönderilir. Bilim-kurgu ve Korku filmlerinde sıkça kullanılmıştır.

Yapılışından bu yana ilginç ve kendine özgü bu enstrümanla birçok müzisyen ve fizikçi ilgilenmiştir. Jerry Lewis, Cary Grant, Vladimir Ilyich Lenin, Albert Einstein, Igor Stravinsky teremin çalmış ya da çalmayı denemiş kişilerdendir.

Tarihçe
Yirminci yüzyılın ilk on yılında, radyo mühendisleri radyo vakum tüpleriyle deney yaparken, tesadüfen, darbe frekansı ilkeleri veya heterodin üreten osilatörler keşfedildi. Başlangıçta bildiğimiz bir radyo frekans amplifikatörü (ses yükselten) kullanılır ve sonra sinyal bir karıştırıcıda ara frekansa düşürülerek bir veya daha fazla sabit frekanslı ara frekans amplifikatörlerinden geçirilir. Alıcının demodülatör (çözücü) kısmı bildiğimiz detektör gibi olmayıp burada taşıyıcı dalga frekans ile ikinci bir frekans ile karıştırılması yapılmak itibariyle yalnız ses frekansları kısmı seçilir. Etkinin müzikal potansiyeli Maurice Martenot, Nikolay Obukhov, Armand Givelet, Leon Theremin’in olduğu birkaç mühendis ve tasarımcı ile Rus viyolonistler ve elektronik mühendisleri tarafından not edildi.

Heterodyning etkisinden faydalanmakta bir problem doğdu, vakum tüplerinin yakınındaki vücudun direnci frekansta değişmelere sebep oldu. Leon Theremin bunun bir problem olmaktan ziyade vücut direncinin aletin kontrol mekanizması olarak kullanılabileceğini düşündü. Elektromanyetik dalgaların fiziki hareketlerle kontrol edilmesi ile sanatçıyı klavyeden özgürleştirdi ve entonasyonu ayarladı.
Elektron tüplerin ve osilatörlerin bulunduğu bir kutuya bağlı iki anten üzerinde meydana gelen elektromanyetik alan iki elle kontrol edilerek elektronik bir ses elde edildi. Titreşim yayan bu iki antenin yaydığı titreşimler bir amfiyle yükseltilerek ses çıkışı sağlandı. Elektromanyetik alanda gezdirilen bir elin hareketleri sesin şiddetini, diğeri ise frekansını ayarlayarak ses perdesi düzenlendi. Bu sayede yaklaşık 2,5 oktavlık ses dalgası kontrol edilmiş oldu.

Leon Theremin’in ilk makinesi 1917’de SSCB’de “Theremin” (kendisinden sonra) veya “Aetherophone” (eterden sesler) adıyla yapıldı. Heterodyning ilkesi ile kullanılan ilk aletti. Orijinal Theremin, sesi kontrol etmek için bir ayak mekanizması ve ses perdesini değiştirmek için ise bir anahtar mekanizma ile oluşuyordu. Bu ilk örnek 1920’de değiştirildi ve benzersiz bir tasarım oluşturuldu. Kontrolü iki metal anten arasında sağlanıyor, bu antenler aleti çalan kişinin ellerinin pozisyonunu algılıyorlardı. Bir el ile titreşim dalgaları gönderilir diğer el ile de sesin şiddeti ayarlanıyordu. Bu model 8. Moskova Endüstriyel Fuarı’nda halka ilk kez gösterildi. Dönemin Bolşevik lideri Vladimir Ilyich Lenin’in de bu aletten temin edip, Leon Theremin’den çalma eğitimi almıştır. Ayrıca aletten 600 adet sipariş ederek yaygınlaşıp tanınmasına gayret göstermiş, Avrupa’da tanınması için önayak olmuştur.

Vladimir Ilyich Lenin bu tip buluşların komünizmin güçlenmesine yararı olacağına inanıyordu ve Theremin'i destekleyip Rusya'daki bilimsel gelişmelerin reklamını da yapmak amacıyla diğer ülkelere gönderdi. Gittiği yerlerde üstün çalış tekniği ve enstrümanın büyüsü sayesinde büyük bir ilgiyle karşılandı. Örneğin Paris Operası’nda çaldığında polis, üstün performans ve atmosferden etkilenen dinleyicileri zorlukla kontrol altına alabilmişti.

Teremin ilk olarak 1931 tarihli Rus besteci Dmitri Shostakovich'in "Odna" adlı filminde film müziği olarak kullanılmıştır. Alfred Joseph Hitchcock filmlerinde de film müziği olarak sıkça kullanılmıştır.

Müziklerinde teremin kullanılan filmler :
Spellbound (1945)
The Red House (1947)
The Lost Weekend (1945)
The Spiral Staircase (1946)
Rocketship X-M (1950)
The Day the Earth Stood Still (1951)
The Thing (From Another World) (1951)
The Ten Commandments (1956)