savant

savant

Savant sendromu, önemli ve ağır düzeyde gelişimsel ya da zihinsel olarak yetersizliklerin var olması ile birlikte çoğu insanda bulunmayan sıra dışı zihinsel becerileri olan kişileri tanımlamaktadır. Kişinin genel zeka düzeyi ortalamanın altında olmasına karşın bir ya da birden fazla alanda aşırı düzeyde bilgi sahibi olması ile belirlenir.

Fransızca bir terim olan 'Savant' bilmek anlamına gelmektedir. 1887 yılında Doktor Langdon Down tarafından ortaya atılan Savant terimi, zihinsel gelişimleri farklılık gösteren özel yetenekli kişiler için kullanılmıştır. Savant durumu ilk olarak 1783 yılında saptanmış, jedediiah buxton isimli savantta sıra dışı bir hesap yeteneği keşfedilmiş, ve bu durum karşısında herkes şoka girmiştir. Daha sonra bilim dünyasınca incelemeye alınmış ve bu dalda pek çok vaka incelenmiştir.

SAVANT SENDROMU BELİRTİLERİ

Savantlı kişiler de özellikle piyano, müzik ve sanatın birçok alanlarında büyük becerilere sahip olabilmeleri haricinde matematik alanında, örneğin aşırı hızlı hesap yapma, aritmetik olarak sayı sayma, asal sayıları hesaplama gibi üst düzey becerilere de sahip olabilirler. Örnek olarak yolda yürüdükleri esnada gördükleri araçların plaka numaralarını, spor müsabakalarının geçmiş yıllara ait sonuçlarını ve daha birçok önemsiz görülen bilgiyi güçlü hafızalarıyla hatırlayabilme özelliklerine sahiptirler. Ayrıca daha öncesinde hiç bilmedikleri, öğrenmedikleri bir bilgiyi de genetik kodlamaları sayesinde bir anda açığa çıkarabilirler. Ancak Savant sendromuna sahip kişiler, bazen en basit toplama - çıkarma gibi işlemlerini dahi yapmakta da güçlük yaşarlar.

Bazı savantlarda durum farklıdır. Nörolojik olarak anormal bir durum söz konusu olabilir. Bilinen bazı otistik savant hastalarında beynin sol yarıküresindeki sıra dışılığa rastlanmaktadır. Ancak bazı durumlarda ise Savant Sendromu bulunan kişiler normal görünüme sahiptir ve bu hastaların neden bazı alanlarda süper zekaya sahip oldukları bilimsel olarak henüz tespit edilememiştir. Dünya çapında binlerce savant hastası olduğu biliniyor.

Ancak henüz tanısı konmamış hastalarla birlikte bu sayının çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Savant Sendromu rahatsızlığı tanısının tam olarak konulabilmesi için otizimli kişilerin ya da savant hastasının yakından takip edilmesi ve özellikle ilgi alanlarının dikkatle izlenmesi gerekiyor.

Savant sendromunun nedenleri 2004’e kadar bilinmiyordu. Bu konuda birçok araştırmalar yapıldı ve hala da yapılıyor. Yapılan bu araştırmalarda araştırmacıların bir kısmı savant durumunun sebebi olarak gen veya genlerdeki bir değişiklikten kaynaklandığını savunurken, diğer bir kısmı ise bunun sağ hemisferde meydana gelen bu hasarı telafi eden beynin telefi esnasında sol yarımküresine bir çeşit zarar verdiğine inanıyor. Ayrıca Savant Sendromunun nedenleri açık olarak bilinmemekle birlikte bu konu ile ilgili daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

SAVANT SENDROMU TEDAVİSİ

Savant Sendromu herhangi bir alanda bir çocuğun kabiliyeti göz önüne alınması durumunda ancak beklenenden oldukça yüksek olduğu vakit teşhis edilir. Savant sendromunun herhangi bir dezavantajının olup olmadığı henüz net olarak bilinmemektedir, bu nedenle tedavi edilmesi gerekmez. Öncelikle Savant Sendromuna sebep olan, eşlik eden ya da altta yatan bozuklukların tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu sendroma sahip olan kişinin özellikle özel yeteneklerinden yararlanılmasının, çocuğun altta yatan gelişimsel bozuklukların tedavisine yardımcı olabileceğine inanılmaktadır.