Saraybosna
Saraybosna
Saraybosna, Bosna-Hersek’in başkenti ve yaklaşık 400 bin nüfusu ile ülkenin en kalabalık şehri. Miljacka Nehri etrafına kurulan şehir, Alp dağlarının Balkanlar’daki uzantısı olan Dinar Alpleri ile çevrilidir.
GENEL BİLGİLER
Tarih kitaplarında Saraybosna üç olayla yer almaktadır.
1) Ferdinand Suikasti: 1914 yılında Avusturya - Macaristan varisi Arşidük Franz Ferdinand Saraybosna’da Miljacka Nehri üzerinde bulunan küçük bir taş köprüden geçmek üzereyken bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmüştür. Bu suikastin 1.Dünya Savaşı’nı başlatan kıvılcım olduğu söylenmektedir.
2) 1984 Kış Olimpiyatları: Saraybosna 1984 yılında düzenlenen kış olimpiyatlarının ev sahibi şehridir. Olimpiyatların yapıldığı dönemlerde Saraybosna, Yugoslavya’nın bir şehriydi. Jahorina Dağları’nın eteklerinde gerçekleştirilen oyunlar 12 gün boyunca devam etmiştir. Balkanlarda düzenlenen ilk kış olimpiyat oyunlarıdır.
3) Bosna Savaşı: 1980’li yıllarda başlayan Yugoslavya’nın dağılış sürecine girmesi ortaya birçok yeni devlet çıkarmıştır. Çözülme sürecinde yaşanan Yugoslavya İç Savaşı’nın en kanlı sonuçlarından bir tanesi ise 1992 yılında başlayıp 3 yıl boyunca devam eden Bosna Savaşı’dır. NATO birliklerinin bölgeye ağır bombardıman başlatması nedeniyle Saraybosna adeta hayalet bir şehire dönmüştür.
Bosna Hersek’in kalbi Saraybosna savaşın yıkıcılığını artık üzerinden atmış gözüküyor. Farklı dinlere mensup halkı bugün bir arada huzur içerisinde yaşıyorlar. “Avrupa’nın Kudüsü” olarak adlandırılan şehirde Ortodoks ve Katolik kiliseleri, camiler ve bir sinegog yan yana bulunuyor. Saraybosna halkı sahip olduğu asırlık misafirperverliği ve sıcakkanlılığı şehre gelen ziyaretçilerden esirgemiyorlar. Saraybosna, Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları ile zenginleştirilmiş Doğu ve Batı kültürünün aynı anda birlikte izlenebildiği ender şehirlerden bir tanesidir.
Saraybosna; Merkez, Eski Şehir (Stari Grad), Yeni Şehir (Novi Grad) ve Yeni Saraybosna (Novo Sarajevo) olmak üzere dört yönetim bölgesine ayrılmıştır. Her bölge gezginler için sonsuz fırsatlar sunmaktadır.
Para Birimi: Bosna- Hersek’in para birimi Konvertibl Mark’tır. Kısaltılmışı KM’dir.
İklim
Saraybosna soğuk ve ılıman bir iklime sahiptir. Kasım ayında yağış miktarının fazla olduğu kentin en sıcak ayı temmuzdur. Sıcaklıklar temmuz ayında 19 derece, ocak ayında ise sıfır derece civarındadır. Şehre yapacağınız ziyaretlerde yanınıza gideceğiniz döneme göre mevsimlik kıyafetler ve yağmurluk almanız önerilir.
Ulaşım
Saraybosna çok büyük bir şehir olmaması dolayısıyla kolaylıkla gerçekleştirilen bir şehir içi ulaşımına sahiptir. Şehirde 6 hatlı tramvay bulunmaktadır. Tramvay haricinde ulaşım taksi, otobüs ve minibüslerle sağlanmaktadır. Toplu taşıma biletleri büfelerden ve şoförlerden temin edilebilir. Bilet ücretleri şoförden alındığında 1.8, gişelerden alındığında ise 1.6 Bosna Markı civarındadır.
Görülmesi Tavsiye Edilen Yerler
Başçarşı
Burası Osmanlı izlerinin takip edilebileceği tipik bir Türk çarşısıdır. Dar sokakları, camileri, hanları ve bedestenleriyle Türk kültür ve medeniyetininin Balkanlar’daki etkisine işaret etmektedir. Saat Kulesi ve Hüsrev Bey Camisi çarşının önemli yapıları arasında yer alıyor. Çarşının ortasında Osmanlı döneminden kalma tarihi bir şadırvan bulunmaktadır. El sanatları ürünlerinin satışını yapan tek katlı dükkanların, nargile kafelerin ve tarihi kervansarayların bulunduğu Başçarşı, Osmanlı şehircilik hayatını yansıtıyor.
Gazi Hüsrev Bey Cami
Yapımı 1530 yılında tamamlanan cami, ismini Kanuni Sultan Süleyman devrinde Bosna Sancak Beyi olan Gazi Hüsrev Bey’den almıştır. Cami, Mimar Sinan’ın eserlerinden biridir. Başçarşı içerisinde bulunan cami Bosna Savaşı sırasında ağır tahribata uğramış fakat savaşın sona ermesinden sonra dış yardımlar sayesinde tamir edilmiştir.
Saat Kulesi
Saraybosna’nın tarihi eski şehir bölümünde yer alan Saat Kulesi, Saraybosna’nın en yüksek yapılarından biridir. Başçarşı’da Gazi Hüsrev Bey Camii yanında yükselir. Gazi Hüsrev Bey Vakfı tarafından yaptırılan kulenin saat mekanizması 1800 yılında Londra merkezli Gillet & Johnson firması tarafından kurulmuştur. Dünya üzerinde çalışır durumdaki tek ay saatidir.
Gazi Hüsrev Bey Bedesteni
Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev adını taşıyan diğer mimari yapılardan biri de bu bedestendir. Tarihi bedesten, Gazi Hüsrev Bey’in kişisel mirasını Saraybosna’nın imarı için bağışlaması sonucu inşa edilen eserlerdendir. İçerisinde 70 kadar dükkan bulunur.
Tünel Müzesi
Savaş yıllarında Sırp milislerinin katliamlarından ve NATO bombardımandan kurtulmak, şehre gıda ve silah sokmak amacıyla açılmış bir tüneldir. Savaşın yıkıcılığına maruz kalan binlerce kişi tarafından hayata tutunmanın yollarından biri olmuştur. 800 metre uzunluğa, 1.5 metre yüksekliğe ve 1 metre genişliğe sahip olan “Umut Tüneli” bugün müze olarak kullanılmaktadır.
Saraybosna Katedrali
“İsa’nın Kalbi” adı verilen bu yapı ülkenin en büyük kilisesidir. 1889 yılında inşa edilmiştir. Altı tane çana sahip olan tarihi katedral Saraybosna siluetinde etkileyici bir görüntü oluşturur. Neo-gotik katedralin dış tarafında toplantı ve dinlenme yerleri bulunur. Pastel mavisi ve krem rengi iç duvarları vitraylarla süslüdür.
Saraybosna Gülleri
Saraybosna Katedrali’nin önündeki meydanda bulunmaktadır. Bosna Savaşı sırasında bombaların oluşturduğu kraterler savaşın dehşetine ithafen kırmızı reçine ile doldurulmuştur. İç savaş yıllarında şehrin meydanlarında akan kanların bir temsilidir.
Svrzo Evi
18. Ve 19. Yüzyılda yaşan müslüman bir ailenin yaşam tarzını temsil eden bir müzedir. Evin içerisinde gündelik hayat içerisinde kullanılan eşyalar bulunmaktadır. Beyaz badanalı duvarlara ve Arnavut kaldırımlı bir avluya, haremlik selamlık bir düzene sahip olan Svrzo Evi dönem mimarisinin tipik bir örneğidir. Önemli bir Saraybosna ailesi tarafından inşa edilen ev 1960 yılında ziyarete açılmıştır.
Latin Köprüsü
1798 yılından kalma bir yapı olan köprü, Osmanlı köprü tasarımının güzel örneklerinden biridir. Ancak, dünyaca ünlü olmasının nedeni bu değildir. Avusturya tahtının varisi, Arşidük Franz Ferdinand ve onun hamile eşinin Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafından 28 Haziran 1914 tarihinde bu köprüde öldürülmesidir. Üç sütuna sahip olan köprü Miljacka Nehri üzerinde bulunmaktadır.
Morica Han
“Avrupa’nın Kavşağı” ismiyle anılan Saraybosna’da batı ve doğu arasında yapılan seyahatlerde yolcuların barınma ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılayan elliye yakın han bulunmaktaydı. Morica Han Saraybosna tarihinde bugünlere kadar ayakta kalmayı başarmış tek handır. Hanın içerisinde bir restoran yer almaktadır.
Bursa Bezistanı / Saraybosna Müzesi
Altı büyük kubbe ile örtülü Osmanlı dönemi pazarı Başçarşı’nın en tanınan binalarından biridir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Sadrazam Rüstem Paşa tarafından inşa edilmiştir. Bursa Bezistanı tarihte şehrin önemli ticaret merkezlerinden bir tanesiydi. Bugün ise Saraybosna Müzesi’nin bir parşasıdır ve Şehir Müzesi olarak hizmet vermektedir. Müzede Avusturya- Macaristan İmparatorluğu’nu ait her türlü öğe sergilenmektedir.
Belediye Sarayı
Saraybosna’da üç büyük caddenin kesiştiği noktada yer alan Belediye sarayı 1892-1894 yılları arasında inşa edilmiştir. Mağribi etkisi gözlenen bu sembol yapı 1948 yılına kadar şehir mahkemesi, meclis evi ve çeşitli idari amaçlar için kullanılmıştır. 1949 yılında ise Milli Kütüphaneye dönüştürülmüştür. Savaş yıllarında bu tarihi yapı topçu atışlarına ve ağır bombardımana maruz kalmış ve koleksiyonunda yer alan iki milyona yakın kitap ve el yazması yok olmuştur. Franz Ferdinand, Belediye Sarayı’nda katıldığı bir resepsiyon sonrasında suikaste uğramıştır. Koyu turuncu ve sarı yatay çizgili İslam tarzı kemerli bir yapıya sahip olan binanın Üniversite kütüphanesi ve çeşitli sergi ve etkinliklerin düzenleneceği bir yer olması planlanıyor.
Eski Ortodoks Kilisesi
Mikail ve Cebrail meleklerine adanmış olan eski Ortodoks Kilisesi Saraybosna’nın en eski ibadet mekanlarından biridir. 16. yüzyıla ait bir yapı olduğu tahmin edilmektedir. Tarihi boyunca birçok kez yıkılan kilise en son olarak 1726 yılında imar edilmiştir. Kilise dünyanın en önemli Ortodoks merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kilise bünyesinde faaliyet gösteren müzede çok önemli ikonalar ve Osmanlı Padişahlarının fermanları bulunmaktadır. Bu fermanlardan en dikat çekeni ise I.Mahmut’un alkol satışını yasaklayan Saraybosna Fermanı’dır. Saraybosna çok büyük bir şehir olmamasına rağmen bünyesinde gezilip görülecek birçok tarihi öneme sahip eserler ve müzeler barındırıyor. Kurşunlu Medrese, Ferhadiye Camisi, Musevi Müzesi, Bosna Ulusal Müzesi, Tarih Müzesi bunlardan bazıları.
Alışveriş
Başçarşı
Saraybosna’da alışveriş denildiği zaman ön plana sokak pazarları çıkmaktadır. Başçarşı, sokak pazarlarının bir arada bulunduğu en önemli noktalarından biridir. Çarşı içerisinde hediyelik eşya ve antika ürünlerin satışını yapan birçok dükkan bulunmaktadır.
Bakırcılar Çarşısı
Kentin en eski sokaklarından biri olan Bakırcılar Çarşısı metal işlemeciliğinin önemli noktalarından biridir. Çarşıda bakır ve alüminyuma şekil veren ustaları izleyebilir ve dilerseniz satın alabilirsiniz.
BBI Center
Saraybosna’nın modern alışveriş merkezlerinden biridir. Modadan dekorasyona her türlü alışveriş tarzına sahip mağazalar ve kafe-restoranlar bulunmaktadır.
Sarajevo City Center
Saraybosna’nın yeni alışveriş merkezlerinden biridir. İçerisinde dünyaca ünlü birçok markayı bulmanız mümkün.
Yeme-İçme
Apetit Restoran
Et, balık ve vejeteryan yemek türlerinin bulunabileceği bir restorandır. Garsonları oldukça ilgili ve güleryüzlü.
Adres: Josipa Stadlera 6
Bon Apetit
Küçük ve samimi bir mekan olan Bon Apetit birinci sınıf bir yemek kalitesine sahip. Taze balık, biftek, tavuk ve makarna seçenekleri bulunuyor.
Adres: Kranjceviceva 11
4 Sobe Gospodje Safije
Oldukça zevkli bir dekorasyona sahip olan bu restoranın personelleri oldukça ilgili ve fiyatları makul. Ayrıca çok çeşitli şarap seçenekleri bulunmaktadır. İki kişilik menü yaklaşık 50 Euro civarıdır.
Adres: Cekalusa 61
Buregdzinica Bosna
Bosna hamur işleriyle meşhur olan bir ülke. Buregdzinica ise Saraybosna’nın en lezzetli böreklerinin tadılabileceği bir mekan.
Adres: Bravadziluk, Eski şehir
Zara iz duvara
Ev yapımı yemeklerin ağırlıkta olduğu restoranda kendinizi evinizde hissedebilirsiniz. Oldukça konuksever bir aile tarafından işletilen mekanın ev yapımı nar şurupları harika.
Adres: Dzenetica Cikma Bb
Restaurant Kibe
Burası kuzu çevirmenin ve şarabın mutlaka denenmesi gerektiği bir restoran. Yöresel yemek çeşitlerinin bulunabileceği Kibe’nin sahip olduğu Saraybosna manzarası da iştah açıyor.
Adres: Vrbanjusa, 164
Dveri
Börek, köfte, dana gulaş, ev yapımı tereyağlı ekmek ve şarap menüsünde bulunan bazı lezzetler. Güzel bir dekora sahip olan bu mekanda fiyatlar oldukça uygun.
Adres: Prote Bakovica, 12
Tukana Kahva
Saraybosna, kahve geleneğini sürdüren bir şehir. Başçarşı’da kahve içebileceğiniz birçok mekan bulunuyor. En iyilerinden bir tanesi ise Tukana. Dibekte dövülmüş enfes kahveniz önünüze oldukça şık bir şekilde geliyor.
Adres: Veliki Mudzeleti, 10
Mutlaka görülmesi gereken Saraybosna müzeleri
Svrzo Evi
Saraybosna’da gezilebilecek en orijinal yerlerden biri Svrzo Evi’dir.17. yüzyılda tipik bir Müslüman ailenin yaşadığı ev, günümüzde o dönemki eşyaların tamamının sergilendiği bir anı evi-müze şeklinde hizmet vermektedir. Müze Pazar günleri hariç her gün 10.00 - 20.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir.
Ücret: 3 KM (Konvertible Mark)
Adres: Glođina 8, Saraybosna 71000, Bosna Hersek
Bilgi: https://muzejsarajeva.ba/en/depadance/svrzo-s-house
Tarih Müzesi
Saraybosna tarihine ilişkin aranan hemen her şeyin bulunabileceği yer Saraybosna Tarih Müzesi’dir. Müze, zorlu savaş koşullarına rağmen şehirde en iyi korunabilmiş yer olma özelliği taşır. 300.000 bin civarı eserin ziyaretçilere sunulduğu Tarih Müzesi, hafta içi 09.00 - 19.00, hafta sonu ise 10.00- 14.00 saatleri arasında gezilebilir.
Ücret: 4 KM
Adres: Zmaja od Bosne 5, Saraybosna 71000, Bosna Hersek
Umut Tüneli
Umut Tüneli oldukça hüzünlü öyküsüyle birlikte bugün Saraybosna’nın en turistik yeri olma özelliği taşır. Savaş döneminde Sırp mevzilerinin bulunduğu noktalar nedeniyle dış dünyayla ilişki kuramayan Bosna halkı, BM kontrolündeki havalimanına kadar uzanan bir tünel kazarak, bu tüneli hem kaçış, hem de mühimmat yardımı için kullanır. Binlerce kişinin hayatını kurtaran Umut Tüneli, bugün müze olarak hizmet vermekte, ve savaşın kötü anılarını gözler önüne sermektedir.Müze, her gün 09.00 - 16.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir.
Ücret: 5 €
