Pulitzer ödülü
Pulitzer ödülü
Pulitzer Ödülü New York şehrinde, Columbia Üniversitesi tarafından gazetecilik, edebiyat ve müzik gibi alanlarda verilen prestijli bir ödüldür.
Pulitzer Ödülleri ‘Gazetecilik Oscar’ları olarak anılsa da aslında edebiyat ve müziği de içeren toplam 21 ayrı kategoride veriliyor.
Amerika'da en büyük ve prestijli ödül kabul edilen Pulitzer Ödülü, 19. yüzyılda Joseph Pulitzer adlı bir gazeteci tarafından kuruldu. İlk ödüllerin 4 Haziran 1917'de verilmesine rağmen, artık Nisan ayında açıklanmaktadır.
Ödüller 21 kategoride verilmekte olup bunların 20 tanesinin değeri 10000 dolar karşılığı nakit para ve bir sertifikadır. Kazananlar bağımsız bir kurul tarafından seçilmektedir.
Ödülün maddi değeri ne?
20 kategoride ödülü kazananlar 10 bin dolar para ve ‘Pulitzer Ödül Sertifikası’ kazanıyor. Sadece gazete ve web sitesi gibi kurumsal yapıların yarıştığı ve en önemli Pulitzer olan Kamusal Hizmet kategorisinin kazananı ise ‘altın madalya’ ile ödüllendiriliyor. Ancak elbette ki ödülü gazeteler ve gazeteciler açısından asıl değerli kılan manevi değeri. Sahiplerine kazandırdığı prestijdir.
Ödül kategorileri :
Kamu hizmeti (Public Service)
Son dakika haberciliği (Breaking News Reporting)
Araştırmacı gazetecilik (Investigative Reporting)
Açıklayıcı habercilik (Explanatory Reporting)
Yerel habercilik (Local Reporting)
Ulusal habercilik (National Reporting)
Uluslararası habercilik (International Reporting)
Yazı (Feature Writing)
Yorum (Commentary)
Eleştiri (Criticism)
Başmakale (Editorial Writing)
Karikatürcülük (Editorial Cartooning)
Son dakika haber fotoğrafçılığı (Breaking News Photography)
Fotoğrafçılık (Feature Photography)
Kurgu (Fiction)
Drama (Drama)
Tarih (History)
Biyografi veya otobiyografi (Biography or Autobiography)
Şiir (Poetry)
Kurgusal olmayan genel eser (General Non-Fiction)
Müzik (Music)
Ödülün adayları nasıl belirleniyor?
Pulitzer Ödüllerinin adayları, jürinin medyayı taramasıyla otomatik olarak belirlenmiyor. Ödül alabilmek için ödüle adaylık başvurusu yapmak gerekiyor. Ödül sahipleri başvuranlar arasından seçiliyor. Her kategori için başvuru ücreti 50 dolar. Her çalışma en fazla 2 kategoride aday olabilir.
Başvurmak için Amerikan vatandaşı olmak gerekiyor mu?
Edebiyat, oyun yazarlığı ve müzik alanındaki kategorilere başvurmak için Amerikan vatandaşı olmak şart. Bu kategorilerde sadece ‘tarih’ alanındaki kitaplar için bir istisna var. Kitabın konusu ‘Amerikan tarihi’ olmak şartıyla yazarı farklı bir ülkenin yurttaşı olabilir.
Gazetecilik kategorisi içinse başvuruda Amerikan vatandaşlığı şartı yok. Ancak aday haberin mutlaka günlük veya en fazla haftalık yayınlanan bir Amerikan gazetesi ve dergisinde veya Pulitzer ödül komitesinin istediği standartlara sahip kurumsal bir online haber sitesinde yayınlanması gerek.
Televizyon’da yayınlanmış veya bir televizyonun web sitesinde yayınlanmış haberler ise Pulitzer için yarışamıyor.
Ödüle sadece haberin sahibi başvurabilir. Sadece ölmüş kişiler adına bir başkası başvuru yapabilir.
Ödül sahiplerini kim belirliyor?
Ödül sahiplerinin belirlenmesinde iki ayrı heyet rol alıyor. En belirleyici olan ABD’nin önde gelen gazetelerinin yayın yöneticileri ile aralarında Columbia Üniversitesi rektörü, gazetecilik fakültesi dekan ve müdürünün de olduğu 6 akademisyenden oluşuyor. Bu komitenin üyeleri yine komite tarafından 3 yıllığına seçiliyor. Komite başkanı en kıdemli üyeler arasından bir yıllığına seçiliyor. Gazetecilik fakültesi dekanı ve müdürünün oy hakkı bulunmuyor.
Pulitzer Ödül Komitesi, her yıl alanlarında uzman gazeteci, yazar ve fotoğrafçılardan, 102 kişiyi ödül jürisi olarak seçiyor. Bu kişiler arasından 21 ödül kategorisi için 20 ayrı jüri oluşturuluyor. Fotoğrafçılığın her iki kategorisinin adaylarını da aynı jüri belirliyor. Jüri, her kategoride ödüle layık gördüğü 3 aday belirleyip, Pulitzer Ödül Komitesi’ne sunuyor. Ödül Komitesi de bu üç aday arasından ödül sahibini çoğunluk oyuyla belirliyor. Bu komitenin jürinin sunduğu adaylar dışından birine ödül vermesi ancak dörtte üç oy çoğunluğu ile mümkün. Yine eğer birden fazla aday çoğunluğun oyunu alırsa, o kategoride birden fazla ödül verilebiliyor.
Jüri ve komite üyelerine ücret ödeniyor mu?
Pulitzer Ödül Komitesi üyeliği ücretsiz bir iş. Komite üyelerine herhangi bir ücret ödenmiyor. Jürilerden ise sadece edebiyat, müzik ve drama kategorilerinin jürilerine yıllık 2000 dolar ücret ödeniyor.
Pulitzer Ödülleri gerçekten ne kadar önemli?
Pulitzer Ödül tarihi bu soru etrafındaki tartışmanın da tarihi aynı zamanda. Romancı Sinclair Lewis, 1926’da ‘Arrowsmith’ romanı için Pulitzer ödülü kazandığında ödülü reddedecek ve ‘bütün ünvanlar gibi bütün ödüller de tehlikelidir’ diyecekti. Hiç şüphesiz, Pulitzer kazanmak her haber, gazeteci veya kitabın kalitesi için bir garanti değildir. Ancak, gazeteciliğin, dünyanın her tarafında büyük baskı altında olduğu günümüzde, gazetecilik cesaretini korumak ve bir sonraki gazeteci kuşağına aktarmak için bir psikolojik bariyer oluşturduğu da açık. New York Times, ABD’nin Vietnam Savaşı ile ilgili gizli Pentagon Belgeleri’ni yayınladığı için 1972 yılında Pulitzer Ödüllerinin altın madalyasını kazandı. Bob Woodward ve Carl Bernstein’in, ABD Başkanı Nixon’un çevirdiği dolapları ortaya çıkaran Watergate haberleri, 1973 yılında Washington Post’a Pulitzer’in altın madalyasını kazandırdı. İran’a gizli silah satışını ortaya çıkaran haberlerinden dolayı Miami Herald gazetesi çalışanları 1987 yılında Pulitzer ödülü ile ödüllendirildi.
‘Kamusal hizmet’ dalı ödülü, 2014 yılında ise, ABD elektronik istihbarat kurumu NSA’nın dünya çapındaki gizli dinlemesini deşifre eden The Guardian ve The Washington Post gazetelerine verildi. Bu haberleri engellemeye çalışan, gazeteleri tehdit eden politikacılar ise tarihe birer utaç abidesi olarak geçti. New York Times’ın Pentagon Belgeleri’ni yayınlamasını ‘devlet sırrı’ gerekçesiyle engellemeye çalışan Nixon yönetimine ABD Yüksek Mahkemesi, şu cümleyle dur demişti: ‘’Basın, yönetilenlere hizmetle yükümlüdür, yönetenlere hizmetle değil…’’
New York Times’ın 1971’deki, Washington Post’un 1972’deki, The Guardian’ın 2013’teki muhteşem gazeteciliği, bugün ABD'de ve dünyanın dört bir tarafında örnek gazetecilik ve gerçek yurtseverlik olarak alkışlanıyor.
Bir gazeteci ve gazete için en önemli ve en gerçek ödül de budur aslında. Yıllar sonra geriye dönüp haberine baktığında kendisiyle ve haberiyle gurur duyabilmek...
