Milli Aşireti ayaklanması
Milli Aşireti Ayaklanması
Osmanlı Devleti Kürtlere karşı daima hoşgörülü davranmış ve devletin önemli mevkilerine bile getirmişti. Gerek Meşrutiyet döneminde gerekse TBMM'nin açılmasından sonra Meclis'e seçilmek hakları vardı. TBMM'ne katılan Yusuf Ziya Bey, Cibranlı Halit Bey'le dostluk kurdu. Halit Bey, Haziran 1920'de Kürt aşiretlerini, "birlik halinde bulunmadıkları için altı yüz yıldır Türk egemenliğinde yaşadıklarını şimdi kurtuluş gününün geldiğini ve silahlanarak harekete geçmeleri için kışkırtıyordu.
Ankara'da kurulan Hükümet'in Padişah'ı tanımadığı ve bu Hükümet'in Yunanlılar tarafından ortadan kaldırılacağını yayıyordu. Bu yolda yapılan kışkırtmalar bazı aşiretleri etkiledi. Yüzyıllardır bir arada yaşayan, birbiriyle kültür ve kan bağı ile bağlı olan aynı soydan gelen bu yörenin halkı arasına da İngiliz etkisiyle kışkırtıcılık tohumları saçılıyordu. Bu propagandalardan etkilenen Milli Aşireti, güneydeki İtilaf Devletleri ile ilişki kurdular ve Fransızların Urfa'ya ikinci kez saldırdıkları sırada, fırsattan yararlanarak, ayaklanıp Siverek'e doğru yürüdüler. Fakat burada bulunan Beşinci Tümen 19 Haziran'da üzerlerine gidince, asiler Suriye'ye kaçtılar. Suriye'de yeterli derecede hazırlanan asiler 24 Ağustos'ta 3.000 atlı ve 1.000 yaya kuvvetle Viranşehir'e girdiler.
TBMM'ne karşı harekete geçtiklerini ilan ettiler. Dersim ve Elazığ yöresindeki bütün aşiretlerin başı olduklarını iddiaya başladılar. Fakat bu yöredeki aşiretler bu iddiaları yalanladılar. "Din ve kan kardeşi" kabul edilen Türk ve Kürtlerin alın yazılarının aynı olduğunu, İngiliz ve Fransız parası ile sokulmak istenen düşmanlığın yıkılması için çalışacaklarını açıkladılar. Bu durumda Beşinci Tümen, Hükümete bağlı aşiretlerin de yardımıyla asileri ikinci kez yendi ve "Milli Aşireti" tekrar çöle kaçtı.
Atatürk Nutuk’ta konuyu şöyle açıklar. “Asiler, aman dilemek maksadıyla geldiklerini söyleyerek o bölgedeki komutanlarımızı kandırarak tedbir almakta ihmale sevk ettiler. Bu sırada, o civarda dağınık halde bulunan müfrezelerimize hücum ederek Viranşehir’i işgal ettiler. Haberleşme ve bağlantımıza engel olmak üzere de, o bölgedeki bütün telgraf hatlarını kestiler.”
Viranşehir’i işgal eden asiler devlete bağlı olan Karakeçili aşireti mensuplarını öldürdükleri gibi, askerlerin, subayların mallarını da yağma ettiler.
İsyanı bastırmak için 13. Kolordudan Beşinci Tümen görevlendirildi. Devlete bağlı vatansever aşiretlerin de desteği ile isyancılar yenilerek güneye, çöl tarafına (Suriye) kaçtılar.