İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (İDGSA), bugün Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ismiyle eğitimine devam eden yükseköğretim kurumunun 1928-1982 yılları arasındaki unvanıdır.

Tarihi
Osman Hamdi Bey tarafından 1882'de Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şahane adıyla kurulan ve ülkedeki ilk sanat ve mimarlık yüksek okulu olan eğitim kurumu 1928 yılında Güzel Sanatlar Akademisi adını aldı. Akademi 1969 yılında 1172 sayılı Devlet Güzel Sanatlar Akademileri Kanunu'nun kabul edilmesiyle birlikte bilimsel özerkliğe kavuştu.

1980 yılındaki 12 Eylül Darbesi sonrası 1982 yılında çıkan kanunla akademilerin üniversiteye dönüşmesi ve kurulan YÖK'e bağlanması kararı ile kurum adını Mimar Sinan Üniversitesi olarak değiştirdi. 2004 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi adını almıştır.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, sanat tarihçisi, arkeolog, müzeci, ressam, mimar Osman Hamdi Bey tarafından 1882'de Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şahane adıyla Resim, Heykel ve Mimarlık alanında eğitim vermek için kuruldu ve 2 Mart 1883'te 8 eğitmen ve 20 öğrencisi ile öğretime başladı.

Kuruluşundaki eğitim kadrosu, Müdür-i Umumi Osman Hamdi Bey; Dahili müdür ve heykel öğretmeni Oskan Efendi; Fenn-i Mimari öğretmeni Alexandre Vallaury; Yağlı boya resim öğretmeni Salvatore Valeri; Karakalem resim öğretmeni Warnia-Zarzecki; Tarih ve tarih-i sanat öğretmeni Aristoklis Efendi; Ulum-u riyaziye (Fen Bilgisi) öğretmeni Kaymakam Hasan Fuat Bey; Teşrih (Anatomi) öğretmeni Kolağası Yusuf Rami Efendi'den oluşmaktaydı. Bu kadroya, 1892 yılında Hakkaklık (Gravür) öğretmeni olarak Monsieur Napier'de katıldı.

Paris Güzel Sanatlar Okulu (Ecole Des Beaux-Art)’nu örnek alarak kurulan okulda 1882 yönetmeliğine göre resim, heykeltıraşlık, mimarlık ve hakkaklık ile sanat dersleri okutulacak ve öğretilecekti. Dersler antik sanat ağırlıklı idi. Osman Hamdi Bey, okulun Arkeoloji Müzesi’ne yakın olması gerektiğini düşünüyordu. Mimar Alexandre Vallaury’den okulu müzenin ana giriş kapısının karşısına, Çinili Köşk'ün yanına inşa etmesini istedi. Alexandre Vallaury beş derslik ve bir atölyeden oluşan küçük bir bina yaptı. 1916’ya kadar kullanılan bu bina, 1892 ve 1911’de yapılan eklerle genişletilmiştir. Alexandre Vallaury aynı zamanda mektebin ilk mimarlık hocası olarak görevlendirilmiştir.

1914 yılında, İnas (Kız) Sanayi-i Nefise Mektebi, Resim ve Heykel alanında eğitim vermek üzere kurulmuştur. İlk müdürü ise, ünlü matematikçi Salih Zeki Bey'dir. İnas Sanayi-i Nefise Mektebi, Bezmialem Valide Sultan Mektebi'nde (Şimdiki Cağaloğlu Anadolu Lisesi) faaliyete geçti. 1926 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi Fındıklı'da bulunan Çifte Saraylar'dan Cemile Sultan Sarayı'na taşındıktan sonra Erkek ve Kız Sanay-i Nefise Mektepleri birleştirildi.

Türkiye'de ilk sanat ve mimarlık yüksek okulu olan kurum, 1928’de Güzel Sanatlar Akademisi adını aldı ve böylece Türkiye'de akademi unvanını alan ilk yükseköğretim kurumu oldu.

1929’da mektepte seramik bölümü faaliyete geçti. 1930’larda atölyeler daha da çeşitlendi. 1936’da “Türk Tezyini Sanatlar Bölümü” eklenmiştir. 1937 yılında Atatürk'ün emriyle Dolmabahçe Sarayı'nın Veliaht Dairesi, Türkiye'deki ilk sanat müzesinin kurulması için Güzel Sanatlar Akademisi'ne tahsis edildi. Müze'nin müdürlüğüne Halil Dikmen atandı. 1938'de alınan kararla, mimarlık bölümü liseden sonra 5 sene oldu; bölümün adı da “Yüksek Mimarlık” bölümü olarak değişti. 1959'da artık tüm bölümlere liseyi bitirenler, imtihanla alınmaktadır. Ayrıca tüm bölümler 5 senelik olmuştur. 1969 yılındaki yasa ile akademi, bilimsel bir özerkliğe kavuşmuştur ve artık ismi “İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi” olarak geçmektedir. 1975'te akademiye birçok bölüm eklendi. 1978'te Fotoğraf Enstitüsü kuruldu ve üniversite düzeyindeki ilk fotoğraf sanatı programı bu enstitüde uygulanmaya başlandı.

Kurum, 4 Kasım 1981'de kabul edilen 2547 sayılı Kanun ve 20 Temmuz 1982'de çıkarılan 41 sayılı kanun hükmünde kararname ile üniversiteye dönüşerek Mimar Sinan Üniversitesi adını aldı. Akademinin Üniversite statüsünü alması ile birlikte bünyesinde Fen Edebiyat Fakültesi açıldı.

1970 yılında T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde kurulan İstanbul Devlet Konservatuvarı, 1982 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'ne bağlandı. 1985 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Rektörlüğüne bağlandı. İstanbul Devlet Konservatuvar'ı 1986 yılında Dolmabahçe Sarayı Baltacılar Dairesi'ne taşındı. Günümüzde hala burada eğitim vermektedir.

Üniversite yönetimi 2003 Aralık ayında aldığı kararla adını "Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi" olarak değiştirdi. 1982 yılından beri üniversitede eğitim dönemi 4 yıldır.