II. Meşrutiyet
II. Meşrutiyet
I. Meşrutiyet’in kapatılması üzerine harekete geçen Jön Türkler, İttihat ve Terakki Örgütü’nü kurdular (1889). Örgüt, Abdülhamit II’e meşrutiyeti tekrar ilan etmesi için baskı yaptı. Padişah meşrutiyeti ilan etmeyince, İttihat ve Terakki Örgütü’ne bağlı bulunan Niyazi Bey ve Enver Bey birlikleriyle Balkanlarda ayaklandı. Ayaklanmanın büyümesini istemeyen Abdülhamit II, ikinci kez meşrutiyeti 24 Temmuz 1908'de ilan etmiştir . Böylece II.Meşrutiyet dönemi başlamıştır.
Meşrutiyet karşıtları İstanbul’da bir isyan çıkarttılar. Bu isyana “31 Mart Vakası” denir.
Sonuçları:
●1876 Anayasası tekrar yürürlüğe girdi.
●Anayasa değişikliği ile padişahın meclisi kapatması zorlaştırılmıştır.
●İttihat ve Terakki bu ayaklanmadan Abdülhamit II’i sorumlu tutarak onu tahttan indirmiş, yerine Mehmet V. Reşat padişah yapılmıştır.
●Karışıklıklardan yararlanmak isteyen Avrupalı devletler bazı yerleri işgal etti.
-Yunanistan, Girit’i işgal etti (1908)
-Avusturya-Macaristan, Bosna-Hersek’i işgal etti.
-Bulgaristan, bağımsızlığını ilan etti.
●Bu dönemde ülkeyi İttihat ve Terakki Cemiyeti yönetti. İttihatçılar yönetimde Türkçülük fikrine önem verdiler.
●Basına uygulanan sansür kaldırıldı.
Not: “31 Mart Vakası” Osmanlı tarihinde rejime yönelik ilk isyan hareketidir.
Kanunuesasi, Osmanlı padişahına olağanüstü bir durumla karşılaşırsa meclisi kapatma yetkisi vermişti. Abdülhamit II 93 Harbini öne sürerek meclisi 14 Şubat 1878’de kapatmıştı. Bu karar Jön Türkler tarafından keyfî olarak nitelendirildi. Meşrutiyet yanlısı aydınlar harekete geçerek İttihat ve Terakki (Birleşme ve İlerleme) Cemiyeti’ni kurdular (1889). Bu cemiyetin amacı anayasayı yürürlüğe koydurarak Mebusan Meclisi’ni açtırıp yeniden meşrutiyet yönetimine geçişi sağlamaktı. Bu cemiyetin çatısı altında toplanan aydınlar Abdülhamit II yönetimine karşı harekete geçtiler.
İçte bu gelişmeler yaşanırken dışta da Rus çarı ile İngiltere kralı Reval görüşmesini yaptılar (1908). Reval görüşmesinde Makedonya
meselesi, Boğazların durumu ve Osmanlı yönetimindeki Hristiyanlar için yapılacak ıslahatlar gündeme geldi. Bu olay Osmanlı Devleti’nde duyulunca İttihat ve Terakki yöneticileri “Ülke elden gidiyor.” düşüncesi ile harekete geçtiler. Cemiyete bağlı subaylardan Kolağası Niyazi Bey’in Resne’de, Enver Bey’in Selanik’te birlikleri ile başlattıkları isyan kısa sürede yayıldı. Osmanlı Devleti bu isyanı bastıramadı. Abdülhamit II ayaklanmanın bütün ülkeye yayılmasından çekinerek anayasayı yeniden yürürlüğe koyup II. Meşrutiyeti ilan etti (24 Temmuz 1908).
II. Meşrutiyet’in ilanı coşkuyla karşılandı. Memlekette büyük bir hürriyet ortamı oluştu. Birçok gazete ve dergi çıkarıldı.Ancak ülkede iç karışıklıkların önü alınamadı. Devlet siyasi, idari ve ekonomik bakımdan güç durumdaydı.
